Oceany a klimat

Strona zawiera zbiór odnośników prowadzących do serwisów udostępniających on-line materiały dotyczące warunków klimatycznych nad oceanami oraz warunków klimatycznych oceanów, a także listę ciekawych publikacji z tego zakresu.

Atlas of Pilot Chart
Adres: https://msi.nga.mil/Publications/APC
Adres: https://www.offshoreblue.com/navigation/pilot-charts.php
Mapy pilotowe, wydawane przez U.S. National Imagery and Mapping Agency, przedstawiają graficzną charakterystykę średnich warunków hydro-klimatycznych przydatną przy wyborze najbezpieczniejszego szlaku żeglugi. Informacje wykorzystane do opracowania tych średnich uzyskano z obserwacji oceanograficznych i meteorologicznych na przestrzeni wielu dziesięcioleci pod koniec XVIII i XIX wieku. Zestaw map pilotażowych składa się z pięciu tomów, z których każdy obejmuje określony region geograficzny: Atlantyk Północny wraz Zatoką Meksykańską, Atlantyk Południowy, Pacyfik Północny, Pacyfik Południowy, Ocean Indyjski. Każdy tom jest atlasem dwunastu pilotażowych map, z których każda przedstawia obserwowane warunki dla danego miesiąca w roku. Wszystkie mapy dostępne są w postaci PDF. Na mapie głównej naniesiono zalecane drogi żeglugowe, ze wskazaniem za pomocą strzałek czy są to trasy jedno- czy dwukierunkowe. Każda taka droga opisana jest skąd i dokąd prowadzi oraz jaka jest odległość (w Mm) między podanymi portami lub punktami zwrotu. Na mapie głównej znajdują się również informacje o wiatrach, prądach morskich, zasięgach lodów morskich i gór lodowych oraz częstość (%) występowania fali o wysokości 12 stóp i więcej. Użyte sygnatury i symbole opisane są w legendzie mapy. Informacje o wietrze naniesione są za pomocą róż wiatru opracowanych dla pól o rozmiarach 5° x 5° szerokości i długości geograficznej. Róża jest 8 kierunkowa. Długość strzałki na każdym kierunku zmierzona cyrklem i porównana z podziałką specjalnej skali (występującej na mapie) wyznacza częstość występowania wiatru z danego kierunku. Każde piórko strzałki określa jeden stopień siły wiatru (°B). Czasami na kierunku wiatru, który występuje najczęściej podany jest % częstości występowania. Wewnątrz okręgu znajduje się liczba określająca % ciszy. W podobny sposób, w legendzie map podany jest opis pozostałych elementów. Mapki pomocnicze pokazują rozkłady temperatury powietrza, temperatury punktu rosy, temperatury wody, ciśnienia atmosferycznego, procent występowania w danym miesiącu obniżonej widzialności (<5 Mm) i mgieł (<0,5 Mm) oraz częstość wiatrów przekraczających 6°B. Zaznaczone są również trasy ruchu najczęściej wybierane przez cyklony tropikalne i niże szerokości umiarkowanych.

World Ocean Database
Adres: https://www.nodc.noaa.gov/
World Ocean Atlas Series
Adres: https://www.nodc.noaa.gov/OC5/indprod.html
Strona zawiera obszerny zestaw linków do różnych atlasów i baz danych z zakresu klimatologii oceanu opracowywanych przez NOAA National Oceanographic Data Center (NODC).

Baltic and North Seas Climatology (meteorological part)
Adres: http://icdc.cen.uni-hamburg.de/1/daten/atmosphere/bnsc-met/
Strona Uniwersytetu w Hamburgu: Integrated Climate Data Center - ICDC zawiera mapy rozkładu nad Morzem Północnym i zachodnią częścią Bałtyku różnych elementów meteorologicznych w uśrednieniu miesięcznym z okresu 1981-2010 wraz z krótkim omówieniem.

Biuletyn Monitoringu Południowego Bałtyku IMGW-PIB
Adres: https://klimat.imgw.pl/pl/biuletyn-baltyk/
Strona udostępnia w formacie PDF Biuletyny Monitoringu Południowego Bałtyku (Biuletyn południowego Bałtyku - Monitoring wybranych elementów meteorologicznych i oceanograficznych w polskiej strefie brzegowej) z lat 2013-2020. Są to miesięczne omówienia warunków meteorologicznych (temperatura powietrza, opad atmosferyczny, prędkość i kierunek wiatru) i hydrologicznych (poziom morza, falowanie) w polskiej strefie ekonomicznej Bałtyku.

O związkach między zmianami temperatury powierzchni Morza Sargassowego a zmianami temperatury powietrza na półkuli północnej (1880-2007)
Andrzej A. Marsz
Landsform Analysis, vol. 15, s. 17-38, 2011
Adres: http://geoinfo.amu.edu.pl/sgp/LA/LA15/LA15_17-38.pdf
W artykule przedstawiono występowanie bardzo silnych związków między zmiennością temperatury powierzchni Morza Sargassowego a zmianami globalnych i hemisferycznych anomalii temperatury powietrza. Zmiany temperatury powierzchni Morza Sargassowego najsilniej powiązane są ze zmiennością anomalii temperatury powietrza w Arktyce (64-94°N) i w szerokościach umiarkowanych (44-64°N) półkuli północnej. Przeprowadzone analizy szeregów, z których wyeliminowano trendy, wykazują, że zmienność temperatury powierzchni Morza Sargassowego steruje hemisferycznymi anomaliami temperatury powietrza, nie wykazuje natomiast związków ze zmianami koncentracji CO2 w troposferze. Zmienność temperatury powierzchni Morza Sargassowego odbija zmienność AMO (Atlantic Multidecadal Oscillation), która jest procesem naturalnym. Konkluzją jest stwierdzenie, że obserwowany obecnie wzrost hemisferycznej i globalnej temperatury powietrza stanowi w zasadniczym stopniu wynik działania procesów naturalnych.

O "arktycznych" i "atlantyckich" mechanizmach sterujących zmiennością temperatury powietrza na obszarze Europy i północo-zachodniej Azji
Andrzej A. Marsz i Anna Styszyńska
Problemy Klimatologii Polarnej, nr 16, s. 47-89, 2006.
Adres: http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-article-BWM3-0022-0016
Praca omawia wpływ zmian ciśnienia atmosferycznego w Arktyce Atlantyckiej (dalej AA) na kształtowanie zmienności temperatury powietrza na obszarze Europy (na N od 40°N) i NW Azji (do 120°E). Wpływ zmian ciśnienia w AA na temperaturę powietrza zaznacza się we wszystkich, z wyjątkiem czerwca, miesiącach roku, tworząc charakterystyczny cykl z maksimum siły oddziaływania zimą. Zimowe (01-03) zmiany ciśnienia w AA objaśniają od kilkunastu do ponad 60% zmienności temperatury rocznej (z maksimum na obszarze wokół-bałtyckim; 1951-2000). W pracy analizuje się współdziałanie zmian ciśnienia w Arktyce Atlantyckiej ze zmianami ciśnienia w Wyżu Syberyjskim w kształtowaniu zmienności temperatury powietrza na obszarze Europy i NW Azji. Dyskutuje się również kwestie związków zmian ciśnienia w AA z NAO, AO oraz frekwencją makrotypów cyrkulacji środkowotroposferycznej wg klasyfikacji Wangengejma-Girsa. Wyniki analiz wykazują, że o zimowych zmianach ciśnienia w AA decyduje wcześniejszy rozkład zasobów ciepła w wodach Atlantyku Północnego.

Model zmian powierzchni lodów morskich Arktyki (1979-2013) - zmienne sterujące w modelu „minimalistycznym” i ich wymowa klimatyczna
Andrzej A. Marsz
Problemy Klimatologii Polarnej, nr 25, s. 249-334, 2015.
Adres: https://klimatolodzy.pl/images/attachements/pkp/pkp_25/Marsz2_pkp25.pdf
Praca omawia model zmian powierzchni zlodzonej Arktyki typu „białej skrzynki”, opierający się na dwu zmiennych niezależnych - wskaźniku oznaczonym jako DG3L, który charakteryzuje intensywność cyrkulacji termohalinowej (THC) na Atlantyku Północnym i wskaźniku D, który charakteryzuje cyrkulację atmosferyczną nad Arktyką. Główną rolę w kształtowaniu tej zmienności odgrywa zmienność cyrkulacji termohalinowej, rola cyrkulacji atmosferycznej jest niewielka i wykazuje silną zmienność sezonową. Analiza tego modelu wykazała, że rzeczywiste zależności są nieliniowe, a zmiany pokrywy lodowej zachodzą w dwu odrębnych reżimach – „ciepłym” i „chłodnym”. Reżim „ciepły” funkcjonuje w sytuacji, gdy THC jest bardziej intensywna niż przeciętnie (wskaźnik DG3L > 0), cyrkulacja atmosferyczna w tym reżimie odgrywa istotną rolę w kształtowaniu zmian powierzchni lodów. W reżimie chłodnym następuje szybki przyrost powierzchni lodów w okresie ciepłym i bardzo powolny wzrost powierzchni lodów w marcu, rola cyrkulacji atmosferycznej w kształtowaniu zmienności pokrywy lodowej staje się nikła.

WMO-No. 1081. Advances in the applications of marine climatology:
the dynamic part of WMO Guide to the Applications of Marine Meteorology, 2003
Adres: https://library.wmo.int/index.php?lvl=notice_display&id=11286#.XkE7oLiDHTQ
JCOMM Technical Report No. 13. Materiały sesji JCOMM – przewodnik po zastosowaniach klimatologii morskiej.

WMO-No. 781. Guide to the Applications of Marine Climatology, 1994
Adres: https://library.wmo.int/index.php?lvl=notice_display&id=7677#.XkE51riDHTQ
Uzupełnienie Przewodnika po praktykach klimatycznych (WMO-nr 100). Przewodnik ten zawiera zarówno tekst źródłowy, jak i podręcznik dla technik już powszechnie stosowanych w przetwarzaniu morskich danych klimatologicznych, które są przede wszystkim obserwacjami meteorologicznymi i oceanograficznymi wykonywanymi przez statki w program ochotniczych statków obserwacyjnych WMO. Przewodnik opisuje również szczegółowo różnorodne zastosowania takich danych w służbie społeczności użytkowników morskich.

WMO-No. 364. Compendium of meteorology - for use by class I and II Meteorological Personnel:
Volume II, part 3 - Marine meteorology, 1979
Adres: https://library.wmo.int/index.php?lvl=notice_display&id=7093#.XhXCubigUwA
Według WMO kompendium jest przeznaczone do użytku przez studentów otrzymujących wykształcenie wyższe z zakresu meteorologii. Podręcznik dostępny w PDF, w wersjach językowych: angielskiej, hiszpańskiej i rosyjskiej.

WMO-No. 471. Guide to marine meteorological services, 2018
Adres: https://library.wmo.int/index.php?lvl=notice_display&id=7469#.XhXWbrigUwA
Uzgodnione na szczeblu międzynarodowym metody świadczenia usług na rzecz społeczności morskiej na całym świecie są opisane w Podręczniku morskich usług meteorologicznych (WMO nr 558), tom I. Celem niniejszego Przewodnika jest uzupełnienie Podręcznika poprzez: (a) opis wymagań dla różnych rodzajów usług; (b) Wyjaśnienie uzasadnienia uzgodnionych metod świadczenia usług; (c) Udzielanie wskazówek, jak założyć i utrzymywać morskie służby meteorologiczne. Podręcznik ma taką samą strukturę jak WMO-No,558. Podręcznik dostępny w PDF, w wersjach językowych: angielskiej, francuskiej, hiszpańskiej i rosyjskiej.