Cyklonogeneza i frontogeneza

strona w budowie

Cyklonogeneza - proces tworzenia się układów niskiego ciśnienia (niżów barycznych). Proces jest związany z występowaniem baroklinowości atmosfery, wymuszającej ruchy poziome powietrza, które następnie prowadzą do powstania zawirowania (wiru) masy powietrza. W części wiru rozpoczynają funkcjonować ruchy wstępujące, prowadzące do spadku ciśnienia. W okresie jesieni powierzchnia kontynentów szybko "stygnie" gdy w tym samym okresie straty ciepła z powierzchni oceanu są jeszcze niewielkie a ocean dysponuje wielkimi zasobami zmagazynowanego ciepła. Z tego względu w okresie późnej jesieni (na półkuli północnej - druga połowa października, listopad) i zimą, w strefach przybrzeżnych kontynentów, zwłaszcza tam, gdzie wzdłuż ich brzegów płyną ciepłe prądy (np. strefa wzdłuż wschodniego wybrzeża USA na Północnym Atlantyku), pojawiają się strefy wyraźnie podwyższonej baroklinowości, w których dochodzi do intensyfikacji procesów cyklonogenezy. Podobną rolę na półkuli północnej pełnią te rejony oceanu, na których występują duże poziome gradienty temperatury wody (na przykład strefa pogranicza Golfsztromu i chłodnych wód leżących na północ od niego), na półkuli południowej strefa granicy zasięgu lodów pływających i otwartych wód oraz strefa konwergencji antarktycznej. W okresie lata gradienty termiczne między kontynentami a wodami oceanicznymi oraz między wodami o różnej temperaturze maleją i natężenie procesów cyklonogenezy się zmniejsza.