Klimat miasta

Strona zawiera zbiór odnośników prowadzących do serwisów udostępniających on-line informacje dotyczące
klimatu obszarów zurbanizowanych oraz listę ciekawych publikacji z zakresu klimatu miast Polski.

 

 

Klimat obszarów zurbanizowanych

Klimat miasta - poziom podstawowy - Encyklopedia klimatologiczna ESPERE
Adres: https://open.uj.edu.pl/course/view.php?id=47
Klimat miasta - poziom zaawansowany - Encyklopedia klimatologiczna ESPERE
Adres: https://open.uj.edu.pl/mod/page/view.php?id=1280
W ramach projektu ESPERE-ENC (Environmental Science Published for Everybody Round the Earth - Educational Network on Climate) opracowano internetową Encyklopedię Klimatologiczną w kilku językach, stanowiącą zasób edukacyjny dla szkół i źródło informacji dla wszystkich osób zainteresowanych tą tematyką. Pokłosiem tego projektu są przygotowane przez pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego dwa kursy dotyczące klimatu miasta – na poziomie podstawowym i zaawansowanym omawiające kształtowanie się klimatu miasta. Omówiono szczegółowo kwestie źródeł zanieczyszczeń powietrza będących wynikiem działalności człowieka, klimat obszarów zurbanizowanych (w tym bilans promieniowania, bilans cieplny i bilans wodny miasta i bioklimat miasta), powstawanie kwaśnych deszczy.

Urban Climates
Timothy R. Oke, Gerald Mills, Andreas Christen, James A. Voogt
Cambridge University Press, 2017, 542 s.
Adres: https://aerisfuturo.pl/projekt/urban-climates/
Podręcznik stanowi pełną syntezę współczesnych badań naukowych i stosowanych nad klimatem miejskim. Wyjaśnia fizyczne zasady rządzące tworzeniem odrębnych klimatów miejskich, takie jak przepływ powietrza wokół budynków, wyspa ciepła, modyfikacja opadów i zanieczyszczenie powietrza, a następnie ilustruje, w jaki sposób można zastosować tę wiedzę, aby złagodzić niepożądane konsekwencje rozwoju obszarów miejskich i pomóc w tworzeniu miast bardziej odpornych na zmiany klimatu.

Initial Guidance to Obtain Representative Meteorological Observations at Urban Sites
Tim R. Oke
WMO, Instruments and observing metods - Report No. 81 (WMO/TD-No.1250; IOM Report- No. 81), 2006 
Adres: www.urban-climate.org/documents/IOM-81-UrbanMetObs.pdf
Adres: https://library.wmo.int/index.php?lvl=notice_display&id=9262#.YWl5NbhMjTQ
W raporcie omówiono system klasyfikacji terenów miejskich: Urban Climate Zones (UCZ) - Miejskie Strefy Klimatyczne. Opiera się on na pomiarach struktury miejskiej, pokrycia terenu, tkanki budowlanej i metabolizmu (ciepło antropogeniczne, woda i zanieczyszczenie), a nie na strefach użytkowania gruntów, które odnoszą się wyłącznie do funkcji, która niekoniecznie ma znaczenie klimatyczne. Pozwala na dokonanie prawidłowej lokalizacji miejskich stacji meteorologicznych charakteryzujących obszary „homogeniczności” oraz obszary przejścia i niejednorodności warunków klimatycznych w mieście.

Local Climate Zones for Urban Temperature Studies
Iain D. Stewart, Timothy R. Oke
Bulletin of the American Meteorological Society, 2012, 93 (12): 1879-1900, DOI: https://doi.org/10.1175/BAMS-D-11-00019.1
Wpływ rozwoju miast na lokalny klimat termiczny jest szeroko udokumentowany w literaturze naukowej. Obserwacje różnic temperatury powietrza między miastem a wsią – czyli miejskich wysp ciepła (Urban Heat Island) – zgłaszano w miastach i regionach na całym świecie, często obejmujących lokalne tereny, które są niezwykle zróżnicowane pod względem cech fizycznych i klimatologicznych. Miejsca te są zwykle opisywane jedynie jako „miejskie” lub „wiejskie”, co pozostawia wiele niepewności co do faktycznej ekspozycji i pokrycia terenu. Aby zaradzić niedoskonałościom opisu obszarów miejskich i wiejskich, opracowano system klasyfikacji „lokalnej strefy klimatycznej” (LCZ - Local Climate Zone). System LCZ obejmuje 17 typów stref w skali lokalnej (od 102 do 104 m). Każdy typ jest wyjątkowy pod względem połączenia struktury powierzchni, pokrycia i działalności człowieka. Klasyfikacja lokalizacji do odpowiednich LCZ wymaga podstawowych metadanych i charakterystyki powierzchni. Definicje stref zapewniają standardowe ramy raportowania i porównywania lokalizacji terenu i obserwacji temperatury. System LCZ jest przeznaczony przede wszystkim dla badaczy miejskich wysp ciepła, ale ma także dodatkowe zastosowania dla planistów miejskich, ekologów krajobrazu i badaczy globalnych zmian klimatycznych.

WUDAPT: An Urban Weather, Climate, and Environmental Modeling Infrastructure for the Anthropocene
 J. Ching, G. Mills, B. Bechtel i inni
Bulletin of the American Meteorological Society, Vol. 99, issue 9, 2018, p. 1907-1924
Adres: https://journals.ametsoc.org/view/journals/bams/99/9/bams-d-16-0236.1.xml
Praca omawia światową miejską bazę danych i narzędzia dostępu do portalu WUDAPT (World Urban Database and Access Portal Tools). Jest to międzynarodowa inicjatywa mająca na celu pozyskiwanie i rozpowszechnianie danych istotnych dla klimatu na temat geografii fizycznej miast do celów modelowania i analiz. Obecna luka w spójnych na całym świecie informacjach na temat miast stanowi główną przeszkodę w nauce o klimacie miejskim w kierunku informowania i opracowywania strategii łagodzenia zmiany klimatu i adaptacji w skali miejskiej. WUDAPT składa się z bazy danych i systemu portalowego; jego baza danych jest zorganizowana w hierarchię reprezentującą różne poziomy szczegółowości, a dane są pozyskiwane przy użyciu innowacyjnych protokołów wykorzystujących podejście crowdsourcingowe, narzędzia Geowiki, ogólnodostępne dane i archetypy typologii budowania. Podstawowy poziom informacji (L0) stanowią mapy lokalnych stref klimatycznych (LCZ) miast; każda kategoria LCZ jest powiązana z zakresem wartości deskryptorów powierzchni istotnych dla modelu (chropowatość, nieprzepuszczalne pokrycie powierzchni, powierzchnia dachu, wysokość budynków itp.). Poziomy 1 (L1) i 2 (L2) zapewnią szczegółowe wartości wewnątrzmiejskie dla innych odpowiednich deskryptorów, takich jak formy morfologiczne danych, dane dotyczące składu materiału i zużycia energii. W artykule opisano stan projektu WUDAPT oraz zaprezentowano jego potencjalną wartość za pomocą obserwacji i modeli. Ponieważ jest to projekt społecznościowy, zachęca się innych badaczy do udziału w tworzeniu globalnej miejskiej bazy danych, przydatnej dla badaczy zajmujących się klimatem miejskim.

World Urban Database and Access Portal Tools
Adres: https://www.wudapt.org/
Adres: https://www.wudapt.org/lcz-maps/
Generator map stref klimatu lokalnego w różnych miastach świata. W Polsce m.in. GZM-Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, Katowice, Kielce, Olsztyn, Poznań, Warszawa.

Urban climates
Adres: http://thebritishgeographer.weebly.com/urban-climates.html
Na stronie znajduje się omówienie podstawowych zagadnień kształtowania się klimatu miasta wraz z odnośnikami do wielu prezentacji multimedialnych dotyczących różnych aspektów klimatu miasta.

The climate of London
Luke Howard
International Association for Urban Climate (1833), 285 s.
Adres: www.urban-climate.org/documents/LukeHoward_Climate-of-London-V1.pdf
To wydanie "Klimatu Londynu" Luke'a Howarda zostało przygotowane przez International Association for Urban Climate - IAUC (Międzynarodowe Stowarzyszenie na rzecz Klimatu Miejskiego). Luke Howard był również pierwszym, który dostrzegł wpływ, jaki obszary miejskie mają na lokalny klimat. Można słusznie twierdzić, że praca ta jest pierwszym podręcznikiem klimatologii. Pierwsze wydanie ukazało się w dwóch tomach, z których tom pierwszy ukazał się w 1818 roku. Drugie, znacznie rozbudowane, wydanie ukazało się w 1833 r. i składało się z trzech tomów. Podstawą wydania przygotowanego przez IAUC jest tom pierwszy wydania drugiego. Zawiera on opisy i analizę elementów meteorologicznych (np. temperatura, ciśnienie itp.) powstałych na podstawie obserwacji, które Howard zebrał w okresie 1806-1830. Pozostałe dwa tomy wydania z 1833 roku zawierają tabele z danymi obserwacyjnymi.

The climate of London
Tony Chandler
Hutchinson, London, 1965, 289 s.
Adres:http://www.urban-climate.org/documents/TonyChandler_TheClimateOfLondon.pdf
Klasyczna praca z zakresu klimatologii miejskiej. Pierwsze kompleksowe opisanie miejskiej wyspy ciepła w Londynie i schematu rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń powietrza w mieście.

The Climate of Cities (Das Stadtklima)
Albert Kratzer
American Meteorological Society, Boston, 1956, 230 s.
Adres: http://www.urban-climate/documents/AlbertKratzer_TheClimeteOfCities.pdf
Publikowany przez Amerykańskie Towarzystwo Meteorologiczne materiał jest tłumaczeniem z niemieckiego na angielski książki 'Das Stadtklima' z 1956 r. (pierwsze wydanie - 1937 r., wydanie drugie zmienione - 1956 r. ). Praca zawiera obszerny przegląd miejskich studiów klimatycznych w tamtym czasie. Książka pozostaje unikalnym źródłem informacji i reprezentuje niemiecką szkołę klimatologii krajobrazowej. W wydaniu II dodano rozdział dotyczący powietrza miejskiego opisujący szczegółowo jego cechy i zanieczyszczenia. Jednym z wiodących tematów są też lokalne systemy wiatrowe, na przykład w rejonie Freiburga. Zagadnienie to nadal budzi zainteresowanie naukowe. Wiele kwestii na temat lokalnych systemów wiatrowych poruszonych w tej pracy jest nadal nierozwiązane, podczas gdy inne można dopiero teraz zbadać dzięki postępowi technologicznemu i metodologicznemu.

Miejska wyspa ciepła. Podstawy energetyczne, studia eksperymentalne, modele numeryczne i statystyczne
Krzysztof Fortuniak
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 2003, 233 s.
Adres: http://www.meteo.geo.uni.lodz.pl/kf/publikacje_kf_PDF/r2003_Miejska_Wyspa_Ciepla.pdf
W pracy omówiono charakterystyczne cechy klimatu miasta. Szczegółowo przeanalizowano zjawisko miejskiej wyspy ciepła w powiązaniu z bilansem energetycznym miasta. Rozważania oparto na analizie miejskiej wyspy ciepła w Łodzi.

Wyznaczanie korytarzy przewietrzających przy użyciu metody morfometrycznej dla wybranego fragmentu miasta Łodzi
Anna Bochenek, Katarzyna Klemm
Budownictwo i Architektura, 15 (4), 2016, s. 139-151.
Adres: http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-c4d259bb-ca1a-4daa-8fe9-c05c034a054c
W pracy podjęto próbę wyznaczenia terenów stanowiących potencjalne korytarze przewietrzające warunkujące prawidłowe funkcjonowanie systemu aeracyjnego miasta. Badanie zostało przeprowadzone przy użyciu jednej z najpopularniejszych metod - morfometrycznej, ze względu na niski koszt pozyskania danych oraz wysoką precyzję otrzymywanych wyników. Z uwagi na dominujący kierunek napływu wiatru, analizami objęto dowietrzny fragment miasta Łodzi. Pierwszy etap opracowania objął analizę podstawowych parametrów szorstkości terenu, tj. chropowatości podłoża (zo), przemieszczenia płaszczyzny zerowej (zd) oraz porowatości w obrębie warstwy dachowej (P). Na podstawie uzyskanych wyników oraz przyjętych kryteriów prawidłowego funkcjonowania korytarzy przewietrzających wyznaczono osiem obszarów swobodnego napływu powietrza do miasta.

Metody opracowań topoklimatycznych
Praca zbiorowa pod redakcją Mieczysława Kluge
Dokumentacja Geograficzna, IGiPZ PAN, zeszyt 3, 1980
Adres: https://rcin.org.pl/Content/27200/WA51_39832_r1980-z3_Dokumentacja-Geogr.pdf
Zeszyt zawiera artykuły dotyczące kartowania topoklimatycznego i opracowań topoklimatycznych. Pierwszym z nich jest praca Janusza Paszyńskiego wyjaśniająca pojęcie topoklimatologii i opisująca metody sporządzania różnych rodzajów map topoklimatycznych (mapy analityczne, syntetyczne, bonitacyjne) oraz dyskutująca projekt zdjęcia topoklimatycznego Polski. W załączniku do tego artykułu (s. 25-28) zawarto projekt metody kartowania topoklimatów oparty na równaniach bilansu cieplnego powierzchni granicznej między atmosferą i jej podłożem dla godzin dziennych i nocnych. Podstawą wyróżnienia typów topoklimatycznych  była wielkość wymiany ciepła między powierzchnią graniczną i atmosferą wskutek turbulencji. Wyróżniono topoklimaty form: wypukłych, płaskich i wklęsłych, topoklimaty obszarów zalesionych, topoklimaty obszarów silnie zurbanizowanych i uprzemysłowionych, topoklimaty obszarów wodnych.

Środowiskowe aspekty zrównoważonego rozwoju w budownictwie – zagadnienia wiatrowe
Katarzyna Klemm
Inżynier budownictwa,
Adres: https://inzynierbudownictwa.pl/srodowiskowe-aspekty-zrownowazonego-rozwoju-w-budownictwie-zagadnienia-wiatrowe/
Krótkie i poglądowe omówienie przepływu powietrza w obszarach miejskich. Zwrócono uwagę na charakterystyczne efekty aerodynamiczne (efekt różnicy ciśnień, efekt otworów w bryle budynku, efekt połączenia stref nadciśnienia i podciśnienia), kryteria wyznaczania komfortu wietrznego i oddziaływania wiatru na budynek. Omówiono możliwości wykorzystania energii wiatru w terenach miejskich  

KLIMADA - Adaptacja do zmian klimatu
Adres: https://klimada2.ios.gov.pl/adaptacja/
Strona Ministerstwa Ochrony środowiska poświęcona krajowej polityce adaptacyjnej do zmian klimatu w różnych sektorach gospodarki, w tym na obszarach miejskich.

Podręcznik adaptacji dla miast wytyczne do przygotowania Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu
Adres: http://44mpa.pl/wp-content/uploads/2017/02/Podrecznik-adaptacji-dla-miast.pdf
Adres: https://www.teraz-srodowisko.pl/media/pdf/aktualnosci/1360-Podrecznik-adaptacji-dla-samorzadow.pdf
Podręcznik został opracowany przez Ministerstwo Środowiska na podstawie ekspertyzy wykonanej przez Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach w ramach projektu pn. 'Wytyczne do przygotowania miejskiej strategii adaptacyjnej', realizowanego na zlecenie Ministerstwa Środowiska w 2014 r. Podręcznik opisuje poszczególne etapy przygotowania Miejskich Planów Adaptacji, od rozpoczęcia tego procesu aż po wypracowanie systemu monitoringu i ewaluacji skuteczności proponowanych rozwiązań. Zawiera również szereg wskazówek i opisów dotyczących inwestycji podjętych zarówno w Polsce jak i na świecie mających na celu przystosowanie infrastruktury do zmian klimatycznych. Mogą one stać się inspiracją w poszukiwaniu najbardziej odpowiednich środków ograniczania negatywnego wpływu zmian klimatycznych.

Środowisko i adaptacja do zmian klimatu. Raport o stanie polskich miast
Agnieszka Rzeńca, Agnieszka Sobol, Piotr Ogórek
Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Kraków, 2021
Adres: https://obserwatorium.miasta.pl/wp-content/uploads/2021/10/Raport-o-stanie-polskich-miast.-Srodowisko-i-adaptacja-do-zmian-klimatu-OPM.pdf
Zasadnicza struktura Raportu składa się z trzech części: ‘Wnioski i rekomendacje’, ‘Monitoring’ oraz ‘Spojrzenie w głąb’. Otwarcie raportu poprzez wnioski i rekomendacje ma na celu zwrócenie uwagi czytelnika na kluczowe zagadnienia w obszarze prezentowanej tematyki i wskazówki co do postulowanych kierunków, procesów i konkretnych działań. Monitoring zawiera zbiorcze zestawienie części analitycznej i diagnozy stanu polskich miast w zakresie ochrony środowiska. W części monitoringu przyjęto znane w badaniach środowiskowych ujęcie: Presja–Stan–Reakcja (P–S–R). W części tej wyróżniono trzy zasadnicze obszary tematyczne: • błękitno-zielona infrastruktura, • gospodarka o obiegu zamkniętym, • powietrze – jego jakość i ochrona.
Z kolei część ‘Spojrzenie w głąb’ zawiera pogłębienie wybranych zagadnień szczegółowych, takich jak: • błękitno-zielona infrastruktura, • miejska wyspa ciepła, • gospodarka miejska o obiegu zamkniętym, • czyste powietrze, • mieszkańcy na rzecz środowiska w mieście, • instytucjonalny wymiar ochrony środowiska i adaptacji do zmian klimatu

Klimat miasta: efekt uboczny czy wynik zamierzonych działań planistycznych
Barbara Jurkowska-Kucharska
Architectus, nr 1(15), s. 43-49, 1999
Adres: https://dbc.wroc.pl/Content/42499/architectus_1999_1_06.pdf
Architekt krótko odpowiada na 5 postawionych przez siebie pytań: (1) - od kiedy uwzględnia się klimat miasta w dzialaniach planistycznych i dlaczego, (2) - co to jest klimat, z jakich elementów się składa i jakie tworzy typy, (3) - jakie czynniki zmieniają i degradują klimat miasta oraz czym on się różni od klimatu terenów pozamiejskich, (4) - jakie czynniki ksztaltuja klimat miasta w świetle współczesnej wiedzy, (5) - czy można wpływać na klimat miasta, a jeżeli tak, to w jakim zakresie i z jakim skutkiem

Klimaatlas Region Stuttgart
Adres: https://www.region-stuttgart.org/klimaatlas
Adres: http://www.stadtklima-stuttgart.de/index.php?climate_climate_atlas_2008
Adres: https://gis6.stuttgart.de/maps/index.html?karte=stadtklima&embedded=true#basemap=0
Atlas klimatyczny dla regionu Stuttgartu został opracowany pod kierownictwem prof. Jurgena Baumullera w 2008 roku w Wydziale Klimatologii Miejskiej Stuttgartu. Na atlas składa się opis tekstowy i bogaty zestaw map. Atlas został stworzony jako pomoc dla planowania przestrzennego na poziomie regionalnym i lokalnym. W atlasie uwzględnione takie zjawiska jak: termika regionu; miejsca generacji, trasy spływu, prędkości i objętość zimnych mas powietrza pojawiających się w regionie; prędkości i kierunki najczęściej występujących wiatrów przy różnych stanach cyrkulacji atmosferycznej, na różnych wysokościach oraz ocena jakości przewietrzania w regionie; rozkład opadów w regionie; emisja i stężenie różnego rodzaju zanieczyszczeń w powietrzu w regionie. Na podstawie atlasu w skali regionalnej określane są m.in.: obszary regionu z ograniczeniem zabudowy ze względu na konieczność ochrony miejsc np. zastoisk zimnych mas powietrza, przepływu zimnych mas powietrza itp.; obszary miasta, gdzie konieczne jest stosowanie rozwiązań technicznych w budownictwie, np. zielonych dachów, ze względu na konieczność ograniczania efektu wysp ciepła; obszary o najlepszych warunkach dla lokalizacji farm wiatrowych z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z innych uwarunkowań klimatycznych i przyrodniczych. Atlas klimatyczny dla regionu Stuttgartu jest jednym z pierwszych tego typu opracowań w Europie i został dostrzeżony przez Komisję Europejską, która zaleca stosowanie tego typu narzędzi planowania w innych miastach. Na atlas w wersji elektronicznej składa się 9 plików w wersji PDF (pierwszy adres) lub w całości (drugi adres). Atlas dostępny w języku niemieckim.
Trzeci adres pozwala na skorzystanie ze szczegółowej przeglądarki map rozkładu na obszarze Stuttgartu poszczególnych elementów klimatycznych omówionych w atlasie. Przeglądarka klimatu miejskiego zawiera obecnie ponad 40 poziomów danych dla różnych obszarów. Oprócz szczegółowych podstawowych informacji na temat klimatu w Stuttgarcie dostępne są również bardziej zagregowane dane, na przykład dotyczące narażenia na hałas lub zanieczyszczenia powietrza.

Klimat miast Polski

Badania klimatu miast w Polsce
Krzysztof Fortuniak
Przegląd Geofizyczny, tom LXIV, z. 1-2, 2019, s. 73-106
Adres:http://www.meteo.geo.uni.lodz.pl/kf/publikacje_kf_PDF/r2019_PG_Fortuniak_Badania_Klimatu_miast_w_Polsce.pdf
Adres: http://ptgeof.imgw.pl/?strona=5,27,1
Przegląd badań, jakie w zakresie klimatu miasta prowadzone były przez polskich badaczy na przestrzeni ponad stu ostatnich lat. Prace te realizowano w wielu ośrodkach, a ich pokłosiem jest bogate piśmiennictwo. Praca zawiera  przegląd badań prowadzonych w większych miastach oraz krótką charakterystykę ich głównych rezultatów.

Klimat i bioklimat miast
Acta Geographica Lodziensia, tom 104, 2016
Adres: https://ltn.lodz.pl/images/agl 104_2016_full-compressed.pdf
Tom 104 Acta Geographica Lodziensia zawiera wybrane artykuły powstałe po V konferencji „Klimat i bioklimat miast”, która odbyła się we wrześniu 2015 roku w Łodzi. Tom zawiera 21 artykułów poświęconych różnym aspektom klimatu miasta: zjawiskom termicznym, promieniowaniu słonecznemu, turbulencji, zanieczyszczeniu powietrza, warunkom bioklimatycznym, opadowym i wilgotności. Omawiane są między innymi: silne fale ciepła i chłodu w Lublinie, wpływ struktury zabudowy na natężenie miejskiej wyspy ciepła, zmienność usłonecznienia w różnych miastach Europy w okresie od końca XIX wieku, metodyka wykorzystująca Geograficzne Systemy Informacji do oceny potencjału energii słonecznej w Warszawie, zmienność całkowitego promieniowania słonecznego w Warszawie w okresie ostatnich 50 lat, pomiary turbulencji na obszarze miasta, zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego w mieście, wpływ kierunku napływu mas powietrza na zróżnicowanie opadów między strefą miejską, podmiejską i zamiejską.

Gdańsk, Gdynia

Badania klimatu miejskiego Gdańska i Gdyni
Janusz Filipiak, Mirosław Miętus
Acta Geographica Lodziensia, tom 108, 2019, s. 21-34.
Adres: http://czasopisma.ltn.lodz.pl/index.php/Acta-Geographica-Lodziensia/article/view/548/501
Przedstawiono krótką historię oraz rezultaty badań klimatu Gdańska i Gdyni. Początek badań klimatu Gdańska wiąże się z rozpoczęciem pomiarów i obserwacji meteorologicznych w 1739 roku. W ostatnich dekadach XIX wieku bardzo wzrosło znaczenie badań klimatu miasta na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi i pracy portu. W dwudziestoleciu międzywojennym funkcjonowały w Gdańsku i Gdyni duże obserwatoria meteorologiczne. Prowadzono wówczas prace na rzecz rozpoznania lokalnych warunków klimatycznych, w tym zjawiska bryzy morskiej. W okresie powojennym podjęto zaawansowane badania terenowe pozwalające na określenie charakterystycznych cech przestrzennej zmienności elementów meteorologicznych w Gdyni i Gdańsku. Ostatnie dekady XX wieku oraz obecne czasy to prace z zakresu klimatologii stosowanej obszarów zurbanizowanych.

Ekstremalne zjawiska meteorologiczne w Gdyni do 1950 roku
Małgorzata Owczarek, Mirosław Miętus
Przegląd Geofizyczny, LXIII, zeszyt 1-2, 2018, s. 31-50.
Adres: http://ptgeof.imgw.pl/?strona=5,20,1
Adres: https://www.researchgate.net/publication/330113010_EKSTREMALNE_ZJAWISKA_METEOROLOGICZNE_W_GDYNI_DO_1950_ROKU
W pracy analizowano warunki termiczne, opadowe oraz anemometryczne w Gdyni w latach 1923-1950, które można uznać za ekstremalne. Wyniki z lat 1923-1950 oceniono w odniesieniu do wielolecia referencyjnego 1971-2000 oraz całego okresu pomiarowego 1923-2014.

Kraków

MONIT-AIR Atlas: Atlas pokrycia terenu i przewietrzania Krakowa
Adres: http://progea4d.pl/atlas-pokrycia-terenu-i-przewietrzania-krakowa/
lub: http://umkgd.maps.arcgis.com/apps/MapSeries/index.html?appid=81480b0233ab4163a376936410be9064
Adres do tekstu: http://geo.ur.krakow.pl/index.php?show=publikacje_new&year=2016&kat=0&autor=wezyk
Atlas … składa się z części tekstowej wyjaśniającej metodykę zrealizowanych badań oraz wynikające z nich wnioski, najważniejszą częścią Atlasu … jest bogata część kartograficzna, w skład której wchodzą mapy: pokrycia i szorstkości terenu, zieleni i warunków przewietrzania Krakowa, roślinności rzeczywistej Krakowa, waloryzacji przyrodniczej Krakowa, średnich warunków anemologicznych oraz przeciętnych warunków dyspersji zanieczyszczeń.

Zmiany klimatu Krakowa i adaptacja do nich w kontekście uwarunkowań planistycznych
Antoni Matuszk, Dariusz Mikołajczyk, Dorota Matuszko
Prace Geograficzne, tom 170, s. 99-118, 2023.
Adres: https://www.ejournals.eu/Prace-Geograficzne/2023/Numer-169/art/23407/
Na podstawie danych klimatologicznych z lat 1901–2020 ze stacji naukowej Zakładu Klimatologii IGiGP UJ w Krakowie dokonano charakterystyki przebiegu wieloletniego wybranych elementów klimatu Krakowa i wskazano rolę miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w aspekcie minimalizowania skutków miejskiej wyspy ciepła i globalnego ocieplenia.

Wpływ warunków meteorologicznych na jakość powietrza w Krakowie. Badania porównawcze i próba podejścia modelowego
Jolanta Godłowska
Wydawca: IMGW-PIB, Warszawa, 2019.
Adres: https://www.imgw.pl/badania-nauka/publikacje-ksiazkowe/wplyw-warunkow-meteorologicznych-na-jakosc-powietrza-w-krakowie
W niniejszej pracy podjęto próbę scharakteryzowania zróżnicowania prędkości wiatru w Krakowie oraz wpływu lokalnej zabudowy miejskiej na powstawanie smogu. Omówiono warunki anemologiczne w Krakowie w świetle dotychczasowych badań, związek wiatru dolnego z cyrkulacją atmosfery, dobową i roczną zmienność stratyfikacji termicznej warstwy granicznej Krakowa, związek stanu równowagi atmosfery i głębokości mieszania z jakością powietrza w Krakowie, a także wpływ obecności tkanki miejskiej w Krakowie na prędkość wiatru dolnego. Wyniki badań autorki mogą być pomocne w działaniach na rzecz poprawy jakości powietrza w mieście.

Klimat Krakowa w XX wieku
Dorota Matuszko (red.)
Wydawnictwo IGiGP UJ, Kraków, 2007
Adres: https://denali.geo.uj.edu.pl/publikacje,000112?&page=Klimatologia
Charakterystyka klimatu i bioklimatu Krakowa na podstawie stuletniej serii pomiarów meteorologicznych (lata 1901-2000) wykonywanych na stacji naukowej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na monografię składa się 14 rozdziałów omawiających przebieg poszczególnych elementów meteorologicznych.

Wieloletnie zmiany struktury mezoklimatu miasta na przykładzie Krakowa
Anita Bokwa
Wydawca: IGiGP UJ, Kraków, 2010.
Adres: http://denali.geo.uj.edu.pl/publikacje,000155?&page=Klimatologia
W pracy omówiono: metodykę badań zróżnicowania przestrzennego i zmian mezoklimatu miasta, dotychczasowe badania zróżnicowania przestrzennego i zmienności mezoklimatu Krakowa, lokalne czynniki kształtujące mezoklimat Krakowa, typologię i model struktury termicznej obszaru krakowskiego, miejską wyspę ciepła w Krakowie, zmiany struktury mezoklimatu miasta.

Sezonowa i wieloletnia zmienność typów pogody w Krakowie
Katarzyna Piotrowicz
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków. 2010
Adres: https://denali.geo.uj.edu.pl/publikacje,000150?&page=Klimatologia&lang=1
W pracy dokonano oceny tendencji zmian typów pogody oraz wyróżnionych na ich podstawie klimatologicznych pór roku w Krakowie w latach 1901-2008. Dla okresu 1991-2008 przeanalizowano typy pogody oraz ich sezonową i wieloletnią zmienność na tle fenologicznych (fito- i zoofenologicznych) pór roku oraz sezonów pyłkowych roślin dziewięciu taksonów roślin, których kwitnienie jest przyczyną wielu chorób alergicznych. Pozwoliło to na ocenę oddziaływania poszczególnych typów pogody na zdrowie i samopoczucie mieszkańców Krakowa.

Groźne zjawiska meteorologiczne w Krakowie i powiecie krakowskim w świetle interwencji straży pożarnej i policji
Katarzyna Piotrowicz, Zuzanna Bielec-Bąkowska, Kacper Krzyworzeka
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków. 2020
Adres: http://denali.geo.uj.edu.pl/publikacje,000256?&page=start
W publikacji zaprezentowano charakterystyki występowania wybranych, groźnych zjawisk meteorologicznych oraz skutków, jakie spowodowały na obszarze Krakowa i powiatu krakowskiego w świetle informacji o interwencjach Państwowej Straży Pożarnej oraz policji. We wstępie do charakterystyki każdego z nich przedstawiono krótki opis prezentujący ich zmienność wieloletnią, roczną i dobową. W tym celu wykorzystano pomiary i obserwacje meteorologiczne z lat 1961-2018, występujące na dwóch stacjach meteorologicznych (miejskiej i pozamiejskiej). Analizując przyczyny wystąpienia badanych zjawisk meteorologicznych, wzięto pod uwagę przede wszystkim uwarunkowania synoptyczne (typy cyrkulacji, masy powietrza i fronty atmosferyczne). Jednocześnie, o każdym ze zjawisk starano się podać kilka dodatkowych informacji, których celem było poszerzenie wiedzy czytelnika dotyczącej ich genezy, rodzajów czy oddziaływania na środowisko. Na tak szerokim tle analizie poddano skutki, jakie spowodowało wystąpienie uwzględnionych zjawisk w Krakowie i powiecie krakowskim. Dodatkowym celem niniejszej pracy było opracowanie map przedstawiających zasięg i rodzaj szkód spowodowanych przez omawiane zjawiska oraz wskazać obszary Krakowa i powiatu krakowskiego najczęściej nimi dotknięte.

Rozwój badań nad klimatem Krakowa
Anita Bokwa
Acta Geographica Lodziensia, 108, 2019, s. 35-49.
Adres: http://czasopisma.ltn.lodz.pl/index.php/Acta-Geographica-Lodziensia/article/view/547/500
Badania nad klimatem lokalnym Krakowa, realizowane po II wojnie światowej, opierały się na obserwacjach i pomiarach stacjonarnych na stacjach meteorologicznych i w punktach pomiarowych działających okresowo, na pomiarach mobilnych, a także na analizie danych sodarowych i satelitarnych. Zróżnicowana rzeźba terenu jest równie ważnym czynnikiem kształtującym klimat lokalny Krakowa jak użytkowanie/pokrycie terenu. Miejską wyspę ciepła należy rozpatrywać jako ele-ment struktury termicznej obszaru miasta i okolic w mezoskali, z uwzględnieniem inwersji temperatury powietrza i asymetrii termicznej doliny Wisły w Krakowie i okolicy.

Lublin

Badania klimatu Lublina
Bogusław M. Kaszewski
Acta Geographica Lodziensia, 108, 2019, s. 51-61.
Adres: http://czasopisma.ltn.lodz.pl/index.php/Acta-Geographica-Lodziensia/article/view/550/503
Na podstawie literatury przedstawiono stan badań klimatu Lublina w ujęciu historycznym od połowy XIX wieku. Ze względu na brak długiej jednorodnej serii danych badania te do końca II wojny światowej były nieliczne. Postęp w badaniach klimatu Lublina zaznaczył się w okresie, w którym powstały trzy nowe stacje meteorologiczne, czyli w latach 40. i 50. XX wieku.

Łódź

Łódzkie badania klimatu miasta
Krzysztof Fortuniak, Włodzimierz Pawlak, Agnieszka Podstawczyńska, Mariusz Siedlecki, Joanna Wibig, Szymon Wilk
Acta Geographica Lodziensia, 108, 2019, s. 35-49.
Adres: http://czasopisma.ltn.lodz.pl/index.php/Acta-Geographica-Lodziensia/article/view/549/502
W pracy przedstawiono rys historyczny oraz główne osiągnięcia badaczy łódzkich w zakresie klimatu miast.Chociaż regularne pomiary meteorologiczne w Łodzi rozpoczęto na początku XX w., to rozwój klimatologii miejskiej,rozumianej jako wpływ miasta na pole elementów meteorologicznych,datuje się na lata 50. ubiegłego wieku.

Cechy solarne klimatu Łodzi
Agnieszka Podstawczyńska
Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Physica, 7. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 2007.
Adres: http://meteo.geo.uni.lodz.pl/ap/pdf/2007_Cechy_solarne_klimatu_Lodzi.pdf
W pracy zawarta między innymi charakterystyka usłonecznienia w Łodzi w latach 1951-2000 oraz promieniowania całkowitego w centrum Łodzi w latach 1997-2001. Zanalizowano wpływ miasta na dopływ promieniowania słonecznego oraz związek usłonecznienia z promieniowaniem.

Temperatura powietrza i opady atmosferyczne w regionie łódzkim w ostatnim stuleciu
Agnieszka Podstawczyńska
[W:] Torfowisko Żabieniec: warunki naturalne, rozwój i zapis zmian paleoekologicznych w jego osadach.
Redakcja: Juliusz Twardy, Sławomir Żurek, Jacek Forysiak,
Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2010, 63-73.
Adres: http://meteo.geo.uni.lodz.pl/ap/pdf/2010_Zabieniec.pdf
W pracy przedstawiono cechy wieloletniej zmienności temperatury powietrza, opadów atmosferycznych, liczby dni z opadem i dni bezopadowych oraz termiczno-opadowego wskaźnika suchości w środkowej Polsce na przykładzie Łodzi, reprezentatywnej dla torfowiska Żabieniec, w oparciu o dane z okresu 1904-2006.

Przestrzenne zróżnicowanie opadów atmosferycznych na obszarze Łodzi
Adam Bartnik, Mateusz Marcinkowski
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica, 14, 2015, s. 5-15
Adres: http://repozytorium.uni.lodz.pl:8080/xmlui/handle/11089/17207
W opracowaniu zaprezentowano zróżnicowanie przestrzenne opadów na obszarze zamkniętym granicami administracyjnymi Łodzi. Wykorzystano dane pochodzące z 24 posterunków opadowych z lat hydrologicznych 2010-2012

Zmiany wilgotności powietrza w Łodzi w latach 1966–2020 w świetle wybranych wskaźników
Joanna Wibig, Ewelina Krawczyk
Prace Geograficzne, tom 170, s. 119-141, 2023.
Adres: https://www.ejournals.eu/Prace-Geograficzne/2023/Numer-169/art/23406/
Celem opracowania jest ocena zmian wilgotności powietrza w środkowej Polsce w latach 1966–2000 na przykładzie Łodzi. Wykorzystano wartości temperatury powietrza, wilgotności względnej i ciśnienia atmosferycznego z czterech terminów obserwacyjnych, godzin 00, 06, 12 i 18 UTC. Na tej podstawie policzono ciśnienie pary wodnej nasyconej, aktualne ciśnienie pary wodnej i niedosyt wilgotności. Następnie zbadano zmienność tych trzech wskaźników oraz wilgotności względnej. Przedstawiono zmienność średnich miesięcznych i sezonowych wartości wskaźników wilgotności w czterech terminach obserwacyjnych, policzono trendy sezonowych wartości wskaźników wilgotności i porównano dystrybuanty ich rozkładów w terminie południowym w trzech 15-letnich okresach: 1966–1980, 1986–2000 i 2006–2020. Pokazano, że ciśnienie pary wodnej nasyconej największe jest latem, najmniejsze zimą, wiosną jest nieco wyższe niż jesienią we wszystkich terminach oprócz nocnego. Ciśnienie pary wodnej nasyconej wzrosło istotnie w badanym okresie z powodu wzrostu temperatury powietrza. Porównanie rozkładów w trzech 15-letnich okresach wskazuje na znaczny wzrost prawdopodobieństwa wystąpienia wysokich wartości ciśnienia pary wodnej nasyconej, nawet powyżej 30 hPa. Ciśnienie pary wodnej w powietrzu największe jest latem, najmniejsze zimą, jednak wiosną jest niższe niż jesienią. Wszystkie współczynniki trendu są dodatnie, ale tylko mniej niż połowa jest statystycznie istotna. Porównanie rozkładów w trzech 15-letnich okresach pokazuje nieznaczny wzrost prawdopodobieństwa wystąpienia wyższych wartości ciśnienia pary wodnej. Niedosyt wilgotności jako różnica poprzednich dwóch wskaźników wzrasta wyraźnie. Jego wartość wiosną jest znacząco wyższa niż jesienią. Trendy są dodatnie, szczególnie wiosną i latem, a porównanie rozkładów wskazuje, że w ostatnim 15-leciu prawdopodobieństwo dużych wartości niedosytu wilgotności znacząco wzrosło. Przebieg wilgotności względnej jest odwrotny do niedosytu wilgotności. Jesienią wilgotność względna jest zdecydowanie wyższa niż wiosną. Trend jest spadkowy. Podsumowując, ocieplenie przynosi wzrost pojemności atmosfery na parę wodną, niewielki wzrost ilości pary wodnej w powietrzu, ale też znaczący wzrost niedosytu wilgotności i spadek wilgotności względnej, szczególnie silny wiosną w pierwszej połowie okresu wegetacyjnego.

Poznań

Stan badań klimatu Poznania ze szczególnym uwzględnieniem pola temperatury i zjawiska miejskiej wyspy ciepła
Marek Półrolniczak, Leszek Kolendowicz, Agnieszka Majkowska-Juskowiak
Acta Geographica Lodziensia, 108, 2019, s. 79-92
Adres: http://czasopisma.ltn.lodz.pl/index.php/Acta-Geographica-Lodziensia/article/view/553/505
W pracy przedstawiono zestawienie i najważniejsze wyniki prac dotyczących klimatu Poznania, które podzielono na dwie grupy. W pierwszej kolejności zaprezentowano prace, w których autorzy wykonali analizy na podstawie elementów meteorologicznych, zanotowanych na stacji Poznań-Ławica. Następnie przedstawiono i szerzej omówiono wyniki prac, bazujące na danych pomiarowych nie tylko ze wspomnianej stacji, ale również pochodzących z sieci stacji miejskich.

Wybrane przypadki obfitych opadów śniegu w Poznaniu
Ewa Bednorz
Badania Fizjograficzne, tom 65, 2014, s. 23-37.
Adres: http://klimat-badaniafizj.home.amu.edu.pl/?page_id=717
W pracu przeanalizowano przypadki dobowego wzrostu grubości pokrywy śnieżnej o ≥ 10 cm w Poznaniu w sezonach zimowych 1960/61-2009/10. Zanotowano 16 przypadków. Cztery z nich wystąpiły w śnieżnych latach 60., a trzy na początku lat 70. Siedem przypadków zanotowano w latach 80, z czego aż trzy razy obfite opady śniegu pojawiły się w sezonie zimowym 1985/86. Podczas następnych dwóch dekad (1990/91–2009/10), określanych jako mało śnieżne, wystąpiły tylko dwa przypadki znacznej dobowej akumulacji śniegu w Poznaniu. Największy dobowy wzrost pokrywy śnieżnej (o 17 cm) zanotowano na początku marca 1965.

Stargard Szczeciński

Występowanie miejskiej wyspy ciepła w mieście średniej wielkości na przykładzie Stargardu Szczecińskiego
Krzysztof Stanisław Szyłobryt, Ewa Bednorz, Leszek Kolendowicz
Badania Fizjograficzne Seria A – Geografia Fizyczna UAM PTPN, tom 63, 2013, s. 247-268
Adres: http://klimat-badaniafizj.home.amu.edu.pl/uploads/2014/11/BF2013Geogr_15.pdf
Omówiono występowanie różnic temperatury powietrza między centrum miasta a jego obrzeżami. Największe różnice występują w półroczu ciepłym przy umiarkowanej temperaturze powietrza. Na występowanie miejskiej wyspy ciepła w półroczu ciepłym największy wpływ mają zmiany warunków meteorologicznych, zimowym – czynniki antropogeniczne.

Toruń

Badania klimatu miejskiego w Toruniu prowadzone przez Katedrę Meteorologii i Klimatologii UMK - zarys historii i uzyskanych wyników
Rajmund Przybylak, Joanna Uscka-Kowalkowska
Acta Geographica Lodziensia, 108, 2019, s. 93-107
Adres: http://czasopisma.ltn.lodz.pl/index.php/Acta-Geographica-Lodziensia/article/view/554/506
Przedstawiono historię badań klimatu miejskiego w Toruniu zainicjowanych i prowadzonych przez Katedrę Meteorologii i Klimatologii UMK. Analizując ją wyróżniono dwa okresy intensywnych badań z ww. tematyki: 1981-1993 i od 2011 r. do chwili obecnej.

Zróżnicowanie klimatów lokalnych Torunia - założenia projektu i wstępne wyniki badań
Mieczysław Kunz, Joanna Uscka-Kowalkowska, Rajmund Przybylak, Marek Kejna, Andrzej Araźny, Rafał Maszewski
Roczniki Geomatyki, tom  X, zeszyt 3 (53): s. 85-94.
Adres: http://rg.ptip.org.pl/index.php/rg/article/view/RG2012-3-Kunz-inni
Praca prezentuje założenia, metodykę oraz stan realizacji projektu naukowo-badawczego, którego celem jest zbadanie wpływu czynników środowiskowych, dynamicznych i antropogenicznych na warunki meteorologiczne i biometeorologiczne wraz z planowanym opracowaniem mapy topoklimatów miasta Torunia. Zbudowany w środowisku ArcGIS system informacji geograficznej (GIS) wykorzystywany jest do interpolacji rozkładu poszczególnych elementów meteorologicznych oraz rozkładu wskaźników biometeorologicznych. Do tego systemu pozyskano i wprowadzono już wiele danych przestrzennych, jak pokrycie/użytkowanie terenu, lokalizacja i wysokość budynków, model wysokościowy terenu (DEM) oraz aktualną barwną ortofotomapę.

Warszawa

Badania klimatu Warszawy prowadzone w Zakładzie Klimatologii Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego (1951-2018)
Elwira Żmudzka
Acta Geographica Lodziensia, 108, 2019, s. 127-139.
Adres: https://czasopisma.ltn.lodz.pl/index.php/Acta-Geographica-Lodziensia/article/view/556/508
W opracowaniu przedstawiono główne zagadnienia badawcze realizowane w ramach prac indywidualnych i zespołowych oraz prac zleconych i projektów. Zestawiono wybrane prace dotyczące poruszanych zagadnień. Wskazano na znaczenie studenckich prac dyplomowych w badaniach klimatu Warszawy. Przytoczono niektóre wyniki badań miejskiej wyspy ciepła, jej intensywności oraz uwarunkowań. 

Miejska wyspa ciepła w Warszawie. Uwarunkowania klimatyczne i urbanistyczne
Krzysztof Błażejczyk, Magdalena Kuchcik. Paweł Milewski i inni
IGiPZ PAN, Wyd. Akademickie Sedno, Warszawa, 2014, 178 s.
Adres: https://www.researchgate.net/publication/297368119_Miejska_wyspa_ciepla_w_Warszawie_-_uwarunkowania_klimatyczne_i_urbanistyczne
Adres: https://rcin.org.pl/igipz/dlibra/publication/74963
Obszerna monografia miejskiej wyspy ciepła (MWC) w Warszawie. Obok zagadnień stricte klimatologicznych i zmienności czasowej miejskiej wyspy ciepła, szeroko omówiona została w niej zależność rozmiaru i intensywności MWC od czynników urbanistycznych, m.in. użytkowania i zagospodarowania terenu, udziału terenów biologicznie czynnych czy korytarzy wymiany powietrza. W monografii omówiono wpływ MWC na jakość życia i stan zdrowia mieszkańców oraz wykonaną szeroką analizą alergenowości roślin na dwóch osiedlach warszawskich. Omawiane zagadnienia przedstawione są także w kontekście zmian klimatu oraz planowanych przemian urbanistycznych i demograficznych. W pracy zaproponowano również działania ograniczające zjawisko MWC oraz niezbędne działania adaptacyjne adresowane m.in. do władz miasta, służby zdrowia, urbanistów i architektów, mediów, systemu edukacji oraz organizacji pozarządowych.

Atlas ekofizjograficzny Warszawy
Adres: https://architektura.um.warszawa.pl/atlas-ekofizjograficzny
Atlas ekofizjograficzny Warszawy z formalnego punktu widzenia stanowi Opracowanie ekofizjograficzne do Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy. W Atlasie zamieszczono wszystkie elementy opracowania ekofizjograficznego ( w tym zagadnienia klimatyczne – str. 30-34) w formie zestawu zagadnień, map tematycznych, analitycznych oraz syntetyzujących. Mapom tym towarzyszą opisy oraz komentarze omawiające najistotniejsze problemy środowiska przyrodniczego Warszawy.

Atlas Warszawy, zeszyt 4 - Środowisko fizycznogeograficzne: niektóre zagadnienia
Teresa Kozłowska-Szczęsna, Krzysztof Błażejczyk, Barbara Krawczyk
IGiPZ PAN, Warszawa, 1996.
Adres: https://rcin.org.pl/igipz/dlibra/publication/16032/edition/5173
W pierwszej części pracy omówiono poszczególne elementy meteorologiczne, a w drugiej (mapy) pokazano ich rozkłady przestrzenne na obszarze Warszawy: usłonecznienie i zachmurzenie w porach roku, średnia temperatura powietrza w poszczególnych miesiącach, sumy opadów i kierunki wiatru. W ramach charakterystyki zróżnicowania środowiska przedstawiono przewidywane rozkłady przestrzenne temperatury powietrza przy określonym zachmurzeniu, prędkości wiatru, promieniowaniu słonecznym pochłoniętym przez człowieka przy określonym zachmurzeniu i wysokości Słońca, obciążenia cieplne człowieka. W Atlasie pokazano też rozkłady przestrzenne zanieczyszczenia powietrza.

Wrocław

Klimat Wrocławia. Środowisko Wrocławia - informator 2002
Alfred Dubicki, Maria Dubicka, Mariusz Szymanowski
Adres: http://eko.org.pl/wroclaw/srodowisko/klimat.html
Adres: http://eko.org.pl/wroclaw/index.html
Krótka charakterystyka klimatu Wrocławia obejmująca trzy aspekty: główne cechy klimatu, specyfikę klimatu miasta i wybrane zagadnienia klimatu odczuwalnego (bioklimatu człowieka), będzie próbą oceny jego bodźcowości oraz określenia podstawowych cech struktury klimatu i bioklimatu aglomeracji miejsko-przemysłowej Wrocławia. Podstawę opracowania stanowią dane meteorologiczne z Obserwatorium Uniwersytetu Wrocławskiego lat 1981-2000 oraz z sieci automatycznych stacji meteorologicznych zlokalizowanych na terenie miasta, jak i z mobilnej stacji pomiarowej (lata 1997-2000).

Historia i współczesność badań nad klimatem Wrocławia – pomiary i badania modelowe
Mariusz Szymanowski, Anetta Drzeniecka-Osiadacz, Tymoteusz Sawiński, Maciej Kryza
Acta Geographica Lodziensia, 108, 2019, s. 109-126
Adres: http://czasopisma.ltn.lodz.pl/index.php/Acta-Geographica-Lodziensia/article/view/555/507
W artykule przedstawiono rozwój i zakres badań dotyczących klimatu miasta i atmosfery miejskiej we Wrocła-wiu, prowadzonych przez pracowników Uniwersytetu Wrocławskiego, głównie Zakładu Klimatologii i Ochrony Atmosfery (ZKiOA). Opisano główne wątki badawcze realizowane w ośrodku, tj. badania cech mezoklimatu i bioklimatu, miejskiej warstwy granicznej oraz warunków aerosanitarnych Wrocławia.

Miejska wyspa ciepła we Wrocławiu - struktura przestrzenna i czasowa
Alfred Dubicki, Maria Dubicka, Mariusz Szymanowski
[w:] Postępy w badaniach klimatycznych i bioklimatycznych. Prace Geograficzne IGiPZ PAN, nr 188, s. 145-165, 2003. 
Adres: https://rcin.org.pl/igipz/dlibra/publication/3546/edition/580/content
Jako podstawowej charakterystyki służącej do opisu struktury przestrzennej i czasowej miejskiej wyspy ciepła (UHI) użyto różnic temperatury powietrza pomiędzy stacjami zlokalizowanymi w różnych typach zabudowy (V, IV, III, II) a stacją peryferyjną (I). Scharakteryzowano częstość występowania UHI i jej intensywność w latach 1997-2000. Struktura przestrzenna UHI we Wrocławiu ma charakter „komórkowy" i w sposób wyraźny nawiązuje do układu architektoniczno-urbanistycznego miasta. Charakterystyczną cechą wrocławskiej UHI jest dwudzielność centralnej części wyspy wywołana przerwą w zabudowie wzdłuż śródmiejskiego koryta Odry.​

Bioklimat Wrocławia
Sebastian Sikora
Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniw. Wrocławskiego, tom 5, Wrocław, 2008, 153 s.
Adres: http://www.geogr.uni.wroc.pl/data/files/publikacje-rozprawy-naukowe-igrr/rozprawy_05.pdf
W pracy przedstawiono analizę warunków bioklimatycznych Wrocławia opartą na danych meteorologicznych Obserwatorium Meteorologicznego  Zakładu Meteorologii Uniwersytetu Wrocławskiego z lat 1981-2000. Dane te posłużyły do oceny klimatu odczuwalnego za pomocą różnych wskaźników biometeorologicznych.

Zielona Góra

Klimat Zielonej Góry
Grzegorz Urban
Wydawca: IMGW-PIB, Warszawa, 2020
Adres: https://www.imgw.pl/badania-nauka/publikacje-ksiazkowe/nowa-publikacja-imgw-pib-klimat-zielonej-gory
W książce przedstawiono kompleksową charakterystykę współczesnych warunków klimatycznych panujących w rejonie stacji IMGW-PIB w Zielonej Górze. Omówiono tendencje zmian analizowanych elementów meteorologicznych. Posłużono się, stosowanymi powszechnie w klasycznych opracowaniach klimatologicznych, definicjami i kryteriami klasyfikacyjnymi. Uzyskane wyniki odniesiono do ogólnych warunków klimatycznych Polski.