Atlasy i monografie

 

Strona zawiera zbiór odnośników prowadzących do serwisów udostępniających atlasy warunków klimatycznych
oraz adresy ciekawych monografii i materiałów dostępnych on-line z zakresu meteorologii i klimatologii danego obszaru.

 

 

Atlasy, monografie i materiały dotyczące klimatu Polski

Atlas klimatu Polski (1991-2020)
Arkadiusz M. Tomczyk, Ewa Bednorz (red.)
Wydawca: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 2022
Adres: https://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/26990
Atlas skierowany jest do szerokiego grona odbiorców. Na podstawie dobowych wartości podstawowych elementów meteorologicznych pozyskanych z bazy danych IMGW-PIB dla 49 stacji położonych w Polsce z ostatniego okresu referencyjnego WMO 1991-2020 opracowane mapy rozkładu przestrzennego ciśnienia atmosferycznego na poziomie morza (średnie roczne, średnie dla wiosny, lata, jesieni i zimy, maksymalne i minimalne średnie dobowe wraz z datą wystąpienia, średnie i maksymalne liczby dni z ciśnieniem > 1030 hPa, średnie i maksymalne liczby dni z ciśnieniem < 990 hPa), prędkości wiatru (średnie roczne i sezonowe), usłonecznienia (sumy średnie roczne i sezonowe), temperatury powietrza (średnie, maksymalne i minimalne wartości roczne i sezonowe, średnie roczne liczby dni upalnych, gorących mroźnych i bardzo mroźnych), termicznych pór roku, okresów termicznych (gospodarcze, wegetacyjne, dojrzewania), wilgotności względnej (średnie roczne i sezonowe), zachmurzenia (średnie roczne i sezonowe, liczby dni pogodnych i pochmurnych), opadów atmosferycznych (średnie sumy roczne i sezonowe, średnie liczby dni z opadem), pokrywy śnieżnej (liczba dni z pokrywą śnieżną, średnia i maksymalna grubość pokrywy), występowania burz, gradu i mgły.

Normy klimatyczne 1991-2020 - Portal Klimat IMGW-PIB
Adres: https://klimat.imgw.pl/pl/climate-normals/TSR_AVE
W szeregu tabelach (parametr wybierany w okienku) zaprezentowano kilkadziesiąt podstawowych wskaźników klimatologicznych dla stacji synoptycznych w Polsce. Są to tzw. normy klimatyczne przedstawiające uśrednione warunki klimatyczne w Polsce w 30-letnim okresie normalnym 1991-2020. Statystyki zostały obliczone w oparciu o dane ze stacji synoptycznych z zastosowaniem wytycznych z dokumentu technicznego WMO dotyczącego obliczania norm (WMO Guidelines on the Calculation of Climate Normals, WMO-1203). W przypadku, kiedy obliczenie normy nie było możliwe (np. ze względu na relokację stacji lub braki danych wykluczające jej obliczenie) użyto oznaczenia NA (dane niedostępne).

Wyjątki ze źródeł historycznych o nadzwyczajnych zjawiskach hydrologicznych i meteorologicznych na ziemiach polskich w latach 1601-1920
Ryszard Girguś
Wydawca: IMGW-PIB we współpracy z PTGeof., 2022, 358 s.
Adres: https://www.imgw.pl/index.php/badania-nauka/publikacje-ksiazkowe/wyjatki-ze-zrodel-historycznych-o-nadzwyczajnych-zjawiskach
Publikacja stanowi drugą część wydawnictwa „Wyjątki ze źródeł historycznych o nadzwyczajnych zjawiskach hydrologiczno-meteorologicznych na ziemiach polskich w wiekach od X do XVI”, które ukazało się w 1965 r. Zbiór zamieszczony w obecnej publikacji obejmuje wyjątki dotyczące zjawisk od roku 1601 do roku 1920, to znaczy do rozpoczęcia regularnych, według jednakowych zasad, pomiarów na sieci stacji w Polsce. Zamieszczone wyjątki z kronik, z prasy, z archiwów są uzupełnieniem tej wiedzy, interesującej zwłaszcza wówczas, gdy dotyczą zjawisk zachodzących poza zasięgiem stacji meteorologicznych, a przynoszących informacje o gwałtownych burzach, powodziach, opadach gradu czy wichurach. Układ pracy zachowano podobny do tego, jaki jest w opracowaniu obejmującym okres X-XVI wieku. Każdy cytat (wyjątek) opatrzony jest tytułem, w którym podano czas i miejsce wystąpienia zjawiska oraz jego rodzaj. Cytaty są podane w formie oryginalnej; jeśli oryginał jest w języku obcym, to podano jego tłumaczenie na język polski. Liczne takie cytaty pochodzą z wieku XVII, później ustępują one miejsca cytatom w języku polskim. W tych wyjątkach zachowano język oryginalny – anachroniczny, obarczony gwarą, a nawet błędami językowymi. Cytaty w języku ukraińskim czy białoruskim podano w brzmieniu oryginalnym, przyjmując, że są one zrozumiałe dla polskiego czytelnika.

Climate Change in Poland - Past, Present, Future
Małgorzata Falarz (red.)
Springer Nature Switzerland AG, 2021, 583 s.
Adres: https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-030-70328-8
Książka zawiera kompleksowy przegląd przeszłego, obecnego i przyszłego rozwoju klimatu w Polsce napisany przez różnych autorów. Książka składa się z trzech głównych części. W pierwszej części przedstawiono wyniki badań zmian klimatu przed pomiarami instrumentalnymi w Polsce w ostatnim tysiącleciu. Druga część analizuje długookresowe zmiany i zmienność 36 charakterystyk klimatycznych dla 14 elementów klimatu, wskaźników, zjawisk meteorologicznych i typów pogody na podstawie danych z 79 stacji meteorologicznych w okresie bazowym 1951–2018 oraz dla serii długich do 239 lat (1780 –2018). Szczególną uwagę zwraca się na ekstremalne warunki klimatyczne. Trzecia część książki dotyczy prognozowanych zmian wskaźników temperatury, opadów i wskaźników termicznych związanych z rolnictwem i energetyką. Realizowane są dwa przyszłe horyzonty czasowe: 1 - bliska przyszłość: 2021–2050 oraz 2 - daleka przyszłość: 2071–2100. Wyniki dla Polski są porównywane z wynikami z Europy i innych części świata.

Współczesne problemy klimatu Polski
Longina Chojnacka-Ożga, Halina Lorenc (red.)
Wydawca: IMGW-PIB, Warszawa, 2019.
Adres: https://www.imgw.pl/sites/default/files/2020-08/imgw_wspolczesne-problemy-klimatu-polski.pdf
W pracy przestawiono zbiór materiałów z konferencji pod tym samym tytułem zebrane w 5 rozdziałów: zmiany czasowe wybranych elementów meteorologicznych, skrajne warunki meteorologiczne i klimatyczne, warunki hydrologiczne wobec zmian klimatu, klimat miast i adaptacja obszarów zurbanizowanych do zmian klimatu oraz Wpływ warunków meteorologicznych na roślinność.
IMGW - mapy klimatu Polski
Adres: https://klimat.imgw.pl/pl/climate-maps
Adres: http://klimat.pogodynka.pl/pl/climate-maps/#Mean_Temperature/Monthly/2010/1/Winter
Atlas prezentuje rozkłady przestrzenne dla poszczególnych miesięcy, sezonów i lat z okresu 2010-2019 oraz średnie wieloletnie z okresów 1971-2000 oraz 1981-2010: temperatury powietrza (i jej odchyleń od średniej z lat 1971-2000), sum opadów, usłonecznienia i temperatur ekstremalnych.

IMGW - mapy warunków solarnych Polski
Adres: http://klimat.pogodynka.pl/pl/solar-atlas/#sis/Monthly/1991/1/02/Monthly_mean/
Atlas prezentuje rozkłady przestrzenne całkowitego promieniowania słonecznego na powierzchnię poziomą, bezpośredniego promieniowania słonecznego na powierzchnie prostopadłą i poziomą w W/m2 dla poszczególnych miesięcy, sezonów i lat z okresu 1991-2014. Na mapach przedstawiono wartości : średnie w danym miesiącu, sezonie i roku, maksymalne i minimalne w wieloleciu, średnie w wieloleciu, odchylenia standardowe i anomalie. Do opracowania map wykorzystano dane satelitarne EUMETSAT CM SAF. Atlas warunków solarnych Polski powstał we współpracy ze służbami meteorologicznymi Litwy, Łotwy i Estonii jako kontynuacja projektu „Balic Solar Atlas”.

IMGW - projekt Klimat
Czterotomowa monografia powstała w wyniku realizacji przez IMGW-PIB projektu badawczo-rozwojowego „Wpływ zmian klimatu na gospodarkę, środowisko i społeczeństwo”, wydana w 2012 roku:
Tom 1 - Warunki klimatyczne i oceanograficzne w Polsce i na Bałtyku Południowym – spodziewane zmiany i wytyczne do opracowania strategii adaptacyjnych w gospodarce krajowej, pod red. Joanny Wibig i Ewy Jakusik; 283 s.
Adres: https://www.imgw.pl/badania-nauka/publikacje-ksiazkowe/warunki-klimatyczne-i-oceanograficzne-w-polsce-i-na-baltyku
Tom 2 - Zmiany klimatu a monitoring i prognozowanie stanu środowiska atmosferycznego, pod red. Michała Ziemiańskiego i Leszka Ośródki; 234 s.
Adres: https://www.imgw.pl/badania-nauka/publikacje-ksiazkowe/zmiany-klimatu-monitoring-i-prognozowanie-stanu-srodowiska
Tom 3 - Klęski żywiołowe a bezpieczeństwo wewnętrzne kraju, pod red. Haliny Lorenc; 331 s
Adres: https://www.imgw.pl/badania-nauka/publikacje-ksiazkowe/kleski-zywiolowe-bezpieczenstwo-wewnetrzne-kraju
Tom 4 - Zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi oraz infrastrukturą hydrotechniczną w świetle prognozowanych zmian klimatycznych, pod red. Wojciecha Majewskiego i Tomasza Walczukiewicza; 315 s.
Adres: https://www.imgw.pl/badania-nauka/publikacje-ksiazkowe/zrownowazone-gospodarowanie-zasobami-wodnymi-oraz-infrastruktura
Poszczególne tomy dostępne na stronie IMGW pod podanymi adresami w postaci PDF.

Atlas zagrożeń meteorologicznych Polski
Zbigniew Ustrnul, Agnieszka Wypych, Ewelina Henek, Danuta Czekierda, Jakub Walawender, Danuta Kubacka, Robert Pyrc, Bartosz Czernecki
Wydawca: IMGW-PIB, Attyka, Warszawa, 2014.
Adres: https://www.imgw.pl/badania-nauka/publikacje-ksiazkowe/atlas-zagrozen-meteorologicznych-polski
Atlas zawiera obszerny wybór map klimatologicznych, przedstawiających zróżnicowanie czasowe i przestrzenne występowania ekstremalnych zdarzeń i zjawisk pogodowych w Polsce w latach 1951-2010. Publikacja powstała w ramach realizowanego w IMGW-PIB projektu Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami (ISOK). Prezentowane w atlasie mapy historyczne przedstawiają zróżnicowanie przestrzenne występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych w Polsce w formie map ciągłych, map sygnaturowych oraz map warunków sprzyjających. Umożliwiają one wstępną ocenę potencjalnych zagrożeń wybranymi zjawiskami meteorologicznymi w poszczególnych regionach kraju, w przebiegu rocznym. 

Atlas obszarów wiejskich w Polsce, rozdz. 1.1 - Warunki naturalne
Jerzy Bański
Wydawca: IGiPZ PAN, Warszawa, 2016.
Adres: https://www.igipz.pan.pl/atlas-obszarow-wiejskich-rozdzial1.html
W rozdziale 1.1 zatytułowanym ‘Warunki naturalne’ znajdują się linki do 6 map pokazujących syntetyczne rozkłady na obszarze Polski średniej rocznej temperatury powietrza, średniej rocznej sumy opadów atmosferycznych, dominujących kierunków wiatru i częstości ich występowania, średniej długości okresu wegetacji, typów bioklimatu i lokalizacji uzdrowisk oraz regionów klimatycznych wg A. Wosia. W rozdziale 1.3 - Zagrożenia środowiskowe znajduje się link do mapy zagrożenia środowiska, na której zaznaczone są główne i drugorzędne szlaki gradowe oraz prawdopodobieństwo wystąpienia wiatru o prędkości w porywach przekraczającej 30 m/s.

Bank Danych o Lasach – warstwa: Dane meteorologiczne
Adres: https://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/mapy
Warstwa Dane meteorologiczne pozwala wygenerować na obszarze Polski wielkoskalowe rozkłady przestrzenne: średniej rocznej temperatury powietrza i w okresie wegetacyjnym (izotermy co 0,5°C), wielkość opadów w okresie rocznym i wegetacyjnym (izohiety co 50 mm), długość okresów: wegetacyjnego, bezprzymrozkowego i bezprzymrozkowego na wysokości 0 m n.p.m. (izolinie co 10 dni).

Atlas współzależności parametrów meteorologicznych i geograficznych w Polsce
Adres: http://wgsr.uw.edu.pl/wgsr/index.php/pl/badania-i-nauka/czasopisma/atlas-wspolzaleznosci/
Do tej pory ukazały się 44 tomy:  I (1974) – XLIV (2021). Wszystkie tomy dostępne są w wersji PDF.
Kolejne tomy Atlasu różnią się między sobą zarówno problematyką badań, jak też zastosowanymi oryginalnymi metodami statystycznych opracowań. Krótkie omówienie całej serii i treści kolejnych tomów zawiera INFORMATOR O 43 OPUBLIKOWANYCH TOMACH ATLASU (tom XLIV) znajdujący się na tej samej stronie.

Atlas temperatury powietrza w Polsce: studium metodyczne
Mariusz Szymanowski, Maciej Kryza, Waldemar Spallek
Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, tom 26, 125 s., 2012.
Adres: https://www.repozytorium.uni.wroc.pl/dlibra/publication/149946/edition/140487
Atlas o charakterze metodycznym. W opracowaniu pola temperatury powietrza w Polsce szczególny nacisk położono na etapy modelowania następujące po wyborze optymalnej metody interpolacji oraz po specyfikacji i kalibracji modelu. Zasadniczą częścią publikacji jest atlas cyfrowy obejmujący 69 map pola temperatury będących wynikami modelowania na różnych poziomach agregacji danych.

Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne (1952-1981)
Marta Cebulska, Robert Szczepanek, Robert Twardosz
Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej, IGiGP UJ, Kraków, 2013.
Adres: http://denali.geo.uj.edu.pl/publikacje,000194?&page=Klimatologia
W opracowaniu przedstawiono rozkład przestrzenny średnich rocznych sum opadów atmosferycznych w poszczególnych dorzeczach górnej Wisły oraz całym dorzeczu. Podstawę opracowania stanowią średnie sumy z trzydziestolecia 1952–1981. W tym okresie sieć stacji pomiarowych była najgęstsza, a wyniki z obserwacji publikowane. Na podstawie danych z kilkunastu stacji wykazano, że średnie opady w przyjętym do badań okresie nie różnią się istotnie statystycznie od średnich sum wieloletnich 1881–2010. Spośród 583 działających stacji meteorologicznych i posterunków opadowych do opracowania wybrano 408 stacji, z których dysponowano w miarę kompletnymi ciągami obserwacyjnymi. Rozkład przestrzenny opadów opracowano na podstawie metody 2D RST na modelu rastrowym programu GRASS GIS 7.0. Izohiety roczne wykreślono co 25 mm. Opracowano także mapy sumarycznych błędów - błędu standardowego średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji opadów.

Zmiany klimatu i ich wpływ na wybrane sektory w Polsce
 Zbigniew W. Kundzewicz, Øystein Hov, Tomasz Okruszko (red.)
Wydawca: WWF, Poznań, 2017.
Adres: https://straznicy.wwf.pl/zmiany-klimatu-i-ich-wplyw-na-wybrane-sektory-w-polsce/
Praca poświęcona jest zmianom klimatu i ich konsekwencjom w wybranych sektorach w Polsce, zawiera przegląd wyników projektu CHASE-PL („Ocena wpływu zmian klimatu na wybrane sektory w Polsce”), realizowanego w latach 2014-2017 w ramach Polsko-Norweskiej Współpracy Badawczej.

Atlasy, monografie i materiały dotyczące klimatu rejonu Bałtyku

Baltic Solar Atlas
Adres: http://www.ilmateenistus.ee/kliima/solar-atlas/?lang=en
Atlas obejmuje obszary Litwy, Łotwy i Estonii oraz SE Bałtyku i Zatoki Ryskiej. Opracowany jest podobnie jak Atlas warunków solarnych Polski.  Atlas prezentuje rozkłady przestrzenne całkowitego promieniowania słonecznego na powierzchnię poziomą, bezpośredniego promieniowania słonecznego na powierzchnie prostopadłą i poziomą w W/m2 dla poszczególnych miesięcy, sezonów i lat z okresu 1991-2014. Na mapach przedstawiono wartości : średnie w danym miesiącu, sezonie i roku. Do opracowania map wykorzystano dane satelitarne EUMETSAT CM SAF.

Estonia Weather Service - Climate  - Temperature - Precipitation
Adres: http://www.ilmateenistus.ee/kliima/climate-maps/temperature/?lang=en
Serwis udostępnia mapy rozkładu przestrzennego temperatury powietrza i opadów atmosferycznych na obszarze Estonii w ujęciu średnich miesięcznych z poszczególnych lat w okresie 2014-2019 oraz ich odchyleń od średnich w okresie 1961-1990.

Finnish Wind Atlas
Adres: http://www.tuuliatlas.fi/en/
Fiński Atlas Wiatru pozwala na oszacowanie regionalnego i lokalnego potencjału energii wiatrowej w Finlandii. Atlas wiatru zawiera średnie miesięczne i roczne wartości prędkości wiatru (m/s), potencjalnej produkcji energii (MWh) obliczonej dla trzech różnych turbin wiatrowych (1 MW, 3 MW i 5 MW) na wysokości od 50 m do 400 m nad poziomem morza lub poziom gruntu podzielony na sektory o 30 stopniach kierunku wiatru. Szczegółowe wyniki są prezentowane na interaktywnych mapach, które umożliwiają również pobieranie danych dla wybranych obszarów.

Climate in Finland
Adres: https://en.ilmatieteenlaitos.fi/maps-from-1961-onwards
Serwis udostępnia mapy rozkładu przestrzennego miesięcznych, sezonowych i rocznych wartości średniej temperatury powietrza i sum opadów atmosferycznych na obszarze Finlandii w okresie od 1961 do chwili obecnej oraz ich anomalie liczone dla okresu 1981-2010. Dane wykorzystane na wykresach są obliczane na podstawie najbliższych stacji obserwacyjnych, które są interpolowane do siatki 10 x 10 km.

Assessment of Climate Change for the Baltic Sea Basin. Springer, 2008
Adres: https://www.hzg.de/institutes_platforms/coastal_research/service/baltic_earth/index.php.en
Second Assessment of Climate Change for the Baltic Sea Basin. Springer, 2015
Adres: https://link.springer.com/book/10.1007%2F978-3-319-16006-1
Monografia jest aktualizacją pierwszej oceny BACC (BALTEX Assessment of Climate Change for the Baltic Sea basin), opublikowanej w 2008 roku (obie wersje dostępne w PDF pod przytoczonymi adresami). Zawiera nowe i zaktualizowane wyniki badań w regionalnych badaniach klimatu w basenie Morza Bałtyckiego. Należą do nich zmiany klimatu od ostatniego zlodowacenia (ok. 12 000 lat temu), zmiany w niedawnej przeszłości (ostatnie 200 lat), prognozy klimatu do 2100 r. Wykorzystując najnowsze regionalne modele klimatu oceniono jak zmiany klimatu wpływają na ekosystemy lądowe, słodkowodne i morskie. W porównaniu do pierwszej pracy wprowadzono nowe rozdziały dotyczące podnoszenia się poziomu morza, erozji wybrzeży i wpływu zmian klimatu na obszary miejskie. W tych nowych rozdziałach omówiono możliwe przyczyny regionalnych zmian klimatu możliwe skutki wzrostu stężeń gazów cieplarnianych (aerozoli atmosferycznych) i zmian pokrycia terenu.
Dowody zebrane i przedstawione w tej monografii pokazują, że klimat regionalny zaczął się już zmieniać i oczekuje się, że będzie on trwał. Prognozy dotyczące potencjalnego przyszłego klimatu pokazują, że region prawdopodobnie stanie się znacznie cieplejszy i wilgotniejszy w niektórych częściach, a w innych suchszy. Ekosystemy lądowe i wodne wykazały już dostosowania do wyższych temperatur i oczekuje się, że w najbliższej przyszłości ulegną dalszym zmianom.
Zespół autorów BACC II składa się ze 141 naukowców z 12 krajów, zajmujących się różnymi dyscyplinami związanymi z badaniami klimatycznymi i powiązanymi skutkami. BACC II to projekt sieci badawczej Baltic Earth będącej częścią Światowego Programu Badań Klimatu.

Warunki meteorologiczne i hydrologiczne oraz charakterystyka elementów fizycznych, chemicznych i biologicznych południowego Bałtyku w 2018 roku
Tamara Zalewska, Ewa Jakusik (red.)
Wydawca: IMGW-PIB, 2020
Adres: https://www.imgw.pl/badania-nauka/publikacje-ksiazkowe/warunki-meteorologiczne-i-hydrologiczne-oraz-charakterystyka
W książce przedstawiono charakterystykę warunków meteorologicznych, hydrologicznych i hydrodynamicznych w polskiej strefie Bałtyku w 2018 roku w odniesieniu do wartości z wielolecia 1971-2000. Ponadto scharakteryzowano zmienność warunków fizykochemicznych z uwzględnieniem zmian temperatury i zasolenia wody morskiej, jej odczynu pH, stężenia cząstkowego dwutlenku węgla pCO2, a także natlenienia wód oraz stężenia substancji biogennych. Ważnym elementem badań monitoringowych była kontrola stanu elementów biologicznych ekosystemu: fitoplanktonu, chlorofilu, mezozooplanktonu, makrozoobentosu i fitobentosu. Nowymi elementami opisującymi jakość środowiska morskiego i wpływającymi na jego stan są odpady morskie, ze szczególnym uwzględnieniem odpadów gromadzonych na brzegu, oraz hałas podwodny.

Atlasy, monografie i materiały dotyczące klimatu Europy

German Climate Atlas
Adres: https://www.dwd.de/EN/ourservices/germanclimateatlas/germanclimateatlas.html
Atlas zawiera rozkłady przestrzenne różnych elementów meteorologicznych na mapach obejmujących albo tylko Europę Centralną albo całą Europę i NE Atlantyk dla poszczególnych miesięcy i sezonów z okresu 1981-2019 oraz średnie wieloletnie 1961-1990 i 1981-2010. Wygenerować można rozkłady następujących elementów: temperatura powietrza, opady atmosferyczne, ciśnienie powietrza, zachmurzenie ogólne, usłonecznienie, promieniowanie słoneczne.
Pod tym samym adresem znajduje się odnośnik do National climate-monitoring products Europe - Monthly products. Można wygenerować mapy miesięcznych rozkładów przestrzennych temperatury powietrza, opadów i usłonecznienia dla wszystkich państw europejskich. Mapy te przygotowywane są przez służby danych państw zaliczanych do regionu VI WMO (Europa and Middle East). Dla Polski są to mapy przygotowane przez IMGW i obejmują średnie dla poszczególnych miesięcy i sezonów z okresu 2010-2019. Dla każdego państwa dostępny jest inny okres.

Klimaatlas Region Stuttgart
Adres: https://www.region-stuttgart.org/klimaatlas
Adres: http://www.stadtklima-stuttgart.de/index.php?climate_climate_atlas_2008
Atlas klimatyczny dla regionu Stuttgartu został opracowany pod kierownictwem prof. Jurgena Baumullera w 2008 roku w Wydziale Klimatologii Miejskiej Stuttgartu. Na atlas składa się opis tekstowy i bogaty zestaw map. Atlas został stworzony jako pomoc dla planowania przestrzennego na poziomie regionalnym i lokalnym. W atlasie uwzględnione takie zjawiska jak: termika regionu; miejsca generacji, trasy spływu, prędkości i objętość zimnych mas powietrza pojawiających się w regionie; prędkości i kierunki najczęściej występujących wiatrów przy różnych stanach cyrkulacji atmosferycznej, na różnych wysokościach oraz ocena jakości przewietrzania w regionie; rozkład opadów w regionie; emisja i stężenie różnego rodzaju zanieczyszczeń w powietrzu w regionie. Na podstawie atlasu w skali regionalnej określane są m.in.: obszary regionu z ograniczeniem zabudowy ze względu na konieczność ochrony miejsc np. zastoisk zimnych mas powietrza, przepływu zimnych mas powietrza itp.; obszary miasta, gdzie konieczne jest stosowanie rozwiązań technicznych w budownictwie, np. zielonych dachów, ze względu na konieczność ograniczania efektu wysp ciepła; obszary o najlepszych warunkach dla lokalizacji farm wiatrowych z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z innych uwarunkowań klimatycznych i przyrodniczych. Atlas klimatyczny dla regionu Stuttgartu jest jednym z pierwszych tego typu opracowań w Europie i został dostrzeżony przez Komisję Europejską, która zaleca stosowanie tego typu narzędzi planowania w innych miastach. Na atlas w wersji elektronicznej składa się 9 plików w wersji PDF (pierwszy adres) lub w całości (drugi adres). Atlas dostępny w języku niemieckim.
Trzeci adres pozwala na skorzystanie ze szczegółowej przeglądarki map rozkładu na obszarze Stuttgartu poszczególnych elementów klimatycznych omówionych w atlasie. Przeglądarka klimatu miejskiego zawiera obecnie ponad 40 poziomów danych dla różnych obszarów. Oprócz szczegółowych podstawowych informacji na temat klimatu w Stuttgarcie dostępne są również bardziej zagregowane dane, na przykład dotyczące narażenia na hałas lub zanieczyszczenia powietrza.

Iberian Climate Atlas - Atlas climático ibérico
Adres: https://www.researchgate.net/publication/276059112_Atlas_Climatico_Iberico_-_Iberian_Climate_Atlas
Adres: http://www.aemet.es/es/conocermas/recursos_en_linea/publicaciones_y_estudios/publicaciones/detalles/Atlas-climatologico
Atlas dostępny jest w wersji PDF i przedstawia przestrzenne rozkłady średniej temperatury powietrza i sum opadów w okresie 1971-2000 na Półwyspie Iberyjskim. Wszystkie podpisy w języku hiszpańskim, portugalskim i angielskim.

EUMETSAT - The European Organisation for the Exploitation of Meteorological Satellites
Adres: https://www.eumetsat.int/website/home/index.html
EUMETSAT - Image library
Adres: https://www.eumetsat.int/website/home/Images/ImageLibrary/index.html
EUMETSAT - Monthly Anomaly of Cloud Fraction (%) in August 1982
Adres: https://www.eumetsat.int/website/home/Images/ImageLibrary/DAT_2266050.html
Europejska Organizacja Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych (EUMETSAT) – powołana w 1983 międzynarodowa organizacja odpowiedzialna za powołanie, utrzymanie i wykorzystanie europejskich satelitarnych systemów obserwacji meteorologicznych. Należy do niej również Polska. Pełnoprawni członkowie organizacji mają pełen bezpłatny dostęp do obrazów, danych i innych informacji pozyskanych w wyniku działalności EUMETSAT-u. Bardzo bogata baza danych satelitarnych z Europy i świata. Na stronach znaleźć można szereg materiałów (danych, zobrazowań - w ujęciu godzinowym i miesięcznym, anomalii) dotyczących m.in. zachmurzenia, albedo, promieniowania długo- i krótkofalowego, wilgotności atmosfery, temperatury powietrza, ewapotranspiracji, pokrywy śnieżnej itd.

 

Atlasy, monografie i materiały dotyczące klimatu Arktyki i Antarktyki
Arktyka

Climate and climate change at Hornsund, Svalbard
Autorzy: Andrzej A. Marsz, Anna Styszyńska, Tadeusz Niedźwiedź, Ewa Łupikasza, Jacek Ferdynus
Wydawca: Gdynia Maritime University, 2013, 402 s.
Adres: https://klimatolodzy.pl/index.php/pl/baza-wiedzy/klimat-i-jego-zmiana/arktyka-i-antarktyka
Obszerna charakterystyka klimatu rejonu Polskiej Stacji Polarnej w Hornsundzie na Spitsbergenie. Wyspiarskie położenie Spitsbergenu powoduje, że klimat tego obszaru charakteryzuje regionalne cechy klimatu atlantyckiej Arktyki. W kolejnych rozdziałach omówiono główne czynniki klimatyczne, cyrkulację atmosferyczną, poszczególne elementy meteorologiczne, strukturę stanów pogody i sezonowość pogodową, różne wskaźniki klimatyczne oraz zmiany klimatu w analizowanym okresie 1978-2009. W pracy znajdują się też tablice z wartościami średnich, ekstremalnych i sum analizowanych elementów meteorologicznych z okresu 1978-2012.

Snow, Water, Ice, Permafrost in The Arctic (SWIPA) - 2017
Adres: https://swipa.amap.no/
Adres: https://www.amap.no/documents/doc/snow-water-ice-and-permafrost-in-the-arctic-swipa-2017/1610
Snow, Water, Ice and Permafrost in the Arctic (SWIPA): Climate Change and the Cryosphere - 2011
Adres: https://www.amap.no/documents/doc/snow-water-ice-and-permafrost-in-the-arctic-swipa-climate-change-and-the-cryosphere/743
Arctic Climate Impact Assessment. ACIA Overview report - 2005
Adres: https://www.amap.no/documents/doc/arctic-arctic-climate-impact-assessment/796
Materiały Arctic Monitoring and Assessment Programme (AMAP) dotyczące śniegu, wody, lodu i wiecznej zmarzliny w Arktyce (SWIPA). Oceny zmiany klimatu i kriosfery zostały przeprowadzona przez (AMAP) w ścisłej współpracy z Międzynarodowym Komitetem ds. Nauki o Arktyce (IASC), Światowy Program Badań Klimatu / Klimat i Kriosfera (WCRP / CliC) oraz Międzynarodowe Stowarzyszenie Nauk Arktycznych Społecznych (IASSA). Ocena SWIPA jest trzecią oceną AMAP odnoszącą się do problemów klimatu arktycznego i stanowi bezpośrednie uzupełnienie oceny wpływu klimatu arktycznego (ACIA) 1 opublikowanej w 2005 r. ACIA dokonało przeglądu stanu wiedzy na temat trwających zmiana klimatu arktycznego i udokumentowała rolę, jaką Arktyka odgrywa w globalnym systemie klimatycznym; stanowi punkt odniesienia, na podstawie którego opracowano zaktualizowane oceny zmian w arktycznej kriosferze (2011 i 2017).

Arctic Report Card
Adres: https://arctic.noaa.gov/Report-Card
Adres: https://arctic.noaa.gov/Report-Card/Report-Card-2021
Adres: https://arctic.noaa.gov/Report-Card/Report-Card-2020
Adres: https://arctic.noaa.gov/Report-Card/Report-Card-2019
Adres: https://arctic.noaa.gov/Report-Card/Report-Card-2018
Adres: https://arctic.noaa.gov/Report-Card/Report-Card-2017
Arctic Report Card jest wydawanym corocznie przez NOAA od 2006 r. terminowym i recenzowanym źródłem jasnych, wiarygodnych i zwięzłych informacji o środowisku na temat aktualnego stanu różnych elementów systemu środowiska arktycznego w stosunku do zapisów historycznych.

Past Climate Variability and Change in the Arctic and at High Latitudes
Final Report Synthesis and Assessment Product 1.2
U.S. Climate Change Science Program and the Subcommittee on Global Change Research
Adres: https://www.globalchange.gov/browse/reports/sap-12-past-climate-variability-and-change-arctic-and-high-latitudes
W siedmiu rozdziałach raportu omówiono różne aspekty zmian paleoklimatu Arktyki, od zmian temperatury i opadów, przez zmiany pokrywy lodów morskich, po zmiany zlodowacenia Grenlandii.


Antarktyka

Antarctic Climate Change and the Environment
Autorzy: John Turner, Robert Bindschadler, Pete Convey, Guido di Prosco, Eberhard Fahrbach, Julian Gutt, Dominic Hodgson, Paul Mayewski, Colin Summerhayes (eds.)
Cambridge, SCAR (Scientific Committee on Antarctic Research), 526 s. (ISBN 978 0 948277 22 1), 2009.
Adres: https://www.scar.org/library/scar-publications/occasional-publications/3508-antarctic-climate-change-and-the-environment-1/
Tom zawiera wyczerpujące informacje o tym, jak fizyczne i biologiczne środowisko kontynentu Antarktyki i Oceanu Południowego zmieniło się od najdawniejszych czasów (1 mln lat temu) do dnia dzisiejszego. Uwzględniono również, jak środowisko Antarktyki może się zmienić w ciągu następnego stulecia w świecie, w którym stężenia gazów cieplarnianych są znacznie wyższe niż występowały w ciągu ostatnich kilku stuleci. Antarktyda to wysoce sprzężony system z nieliniowymi interakcjami między atmosferą, oceanem, lodem i fauną i florą, a także złożonymi zależnościami z resztą systemu ziemskiego. Tom odzwierciedla znaczenie kontynentu w kwestiach globalnych, takich jak podnoszenie się poziomu morza, oddzielenie naturalnej zmienności klimatu od wpływów antropogenicznych, zapasów żywności, bioróżnorodności i pochłaniania dwutlenku węgla przez ocean. Stu ekspertów w dziedzinie antarktycznej nauki wniosło swój wkład, a wersje robocze manuskryptu zostały przejrzane przez ponad 200 naukowców.

 

The International Antarctic Weather Forecasting Handbook
Autorzy: John Turner, Steve Pendlebury (eds.)
Cambridge, British Antarctic Survey, 663 s., 2004.
Adres: http://nora.nerc.ac.uk/id/eprint/17324/
Adres: http://www.bom.gov.au/ant/handbook/handbook_16june04.pdf
Międzynarodowy podręcznik prognozowania pogody na Antarktydzie. Podręcznik został przygotowany pod patronatem British Antarctic Survey i Australian Bureau of Meteorology oraz Komitetu Naukowego ds. Badań Antarktycznych, Światowej Organizacji Meteorologicznej, Międzynarodowej Komisji Meteorologii Polarnej i Rady Kierowników Narodowych Programów Antarktycznych. Dzieli się na dwie części. W pierwszej przedstawiono zagadnienia meteorologiczne i klimatyczne Antarktydy (główne elementy meteorologiczne) zwracając szczególną uwagę na procesy synoptyczne zachodzące na kontynencie i Oceanie Południowym. W tej części omówiono także wymagania prognozowania, techniki analizy i prognozowania stosowane na Antarktydzie oraz środki, za pomocą których prognozowane są określone elementy (dane satelitarne oraz dane wyjściowe numerycznych modeli prognozowania pogody). Druga część opisuje techniki prognozowania stosowane przy opracowywaniu szczegółowych prognoz dla rejonów poszczególnych stacji antarktycznych.

AWS and AMRC Real-Time Weather Observations and Data. University of Wisconsin–Madison's Antarctic Weather Stations Project and Antarctic Meteorological Research Center
Adres: http://amrc.ssec.wisc.edu/data/
Antarktyczne Centrum Badań Meteorologicznych (AMRC) i program Automatic Weather Station (AWS) to siostrzane projekty Programu Antarktycznego Stanów Zjednoczonych (USAP) koncentrujące się na obserwacyjnych badaniach meteorologicznych Antarktyki, zapewniające w czasie rzeczywistym i zarchiwizowane dane meteorologiczne i obserwacje oraz wspierające sieć automatycznych stacje pogodowe na Antarktydzie. Na stronie AMRC znajduje się szereg bieżących i archiwalnych materiałów z obserwacji meteorologicznych w Antarktyce, stacyjnych i AWS, wyniki sondaży aerologicznych, symulacji linii prądów powietrznych i obserwacji satelitarnych.

 

Atlasy, monografie i materiały dotyczące klimatu różnych części świata

 

Global Climate Report - Annual 2022
Adres: https://www.ncei.noaa.gov/access/monitoring/monthly-report/global/202213
Global Climate Report - Annual 2021
Adres: https://www.ncei.noaa.gov/access/monitoring/monthly-report/global/202113
Global Climate Report - Annual 2020
Adres: https://www.ncdc.noaa.gov/sotc/global/202013
Global Climate Report - Annual 2019
Adres: https://www.ncdc.noaa.gov/sotc/global/201913
Coroczne i miesięczne raporty dotyczące stanu klimatu publikowane od 1997 roku przez NOAA National Centers for Environmental Information USA. Między innymi globalne roczne, sezonowe i miesięczne mapy temperatury, opadów i wydarzeń pogodowych. Przebieg temperatury w danym roku w porównaniu z poprzednimi latami. Anomalie temperatury i ich związki z El Nino.

WMO  State of the Global Climate in 2022 (WMO-No.1316)
Adres: https://library.wmo.int/records/item/66214-state-of-the-global-climate-2022?offset=5
WMO State of the Global Climate in 2021 (WMO-No. 1290)
Adres: https://library.wmo.int/records/item/56294-state-of-the-global-climate-2021?offset=1
WMO State of the Global Climate in 2020 (WMO-No. 1264)
Adres: https://library.wmo.int/index.php?lvl=notice_display&id=21880#.YN3mz7hMjTQ
WMO Statement on the State of the Global Climate in 2019
Adres: https://library.wmo.int/index.php?lvl=notice_display&id=21700#.YN3mE7hMjTQ
WMO Statement on the state of the global climate in 2018
Adres: https://library.wmo.int/index.php?lvl=notice_display&id=20799#.XkAJELiDHTQ
WMO Statement on the state of the global climate in 2017
Adres: https://library.wmo.int/index.php?lvl=notice_display&id=20220#.XkAJ1LiDHTQ
WMO Statement on the state of the global climate in 2016
Adres: https://library.wmo.int/index.php?lvl=notice_display&id=19835#.XkAKWbiDHTQ
WMO Statement on the state of the global climate in 2015
Adres: https://library.wmo.int/index.php?lvl=notice_display&id=19125#.XkAK6riDHTQ
WMO Statement on the state of the global climate in 2014
Adres: https://library.wmo.int/index.php?lvl=notice_display&id=16898#.XkANSLiDHTQ
Coroczny raport WMO w sprawie stanu globalnego klimatu. Omawia warunki klimatyczne w danym roku na tle dotychczasowych jego zmian oraz określa trendy dalszych możliwych zmian. Zawiera również najnowsze ustalenia dotyczące zagrożeń związanych z klimatem, w tym bezpieczeństwa żywnościowego i wpływem zmian klimatu na ekosystemy. Publikacja ukazuje się od 1993 roku w językach: angielskim, francuskim, rosyjskim, hiszpańskim, arabskim i chińskim.

U.S. Climate Atlas (nClimDiv)
Adres: https://www.climate.gov/maps-data/dataset/us-climate-atlas
Adres: https://www.ncdc.noaa.gov/climateatlas/
Na stronie Atlasu można wygenerować dla obszaru Stanów Zjednoczonych mapy pokazujące rozkłady przestrzenne minimalnej i maksymalnej temperatury powietrza i wielkości opadów. Można przeglądać mapy dla konkretnego miesiąca i roku od 1895 roku do chwili obecnej lub mapy klimatologiczne - średnie wartości dla wskazanego miesiąca, mierzone od 1981 do 2010 roku. Mapy oparte są na zbiorze danych nClimDiv (New Climate Division), który wykorzystuje codzienne obserwacje temperatury i opadów z ponad 10.000 stacji w Stanach Zjednoczonych.

Climate Atlas of Canada
Adres: https://climateatlas.ca/
Adres: https://climateatlas.ca/downloads
Atlas klimatu Kanady to interaktywne narzędzie pozwalające dowiedzieć się o zmianach klimatu w Kanadzie. Łączy w sobie klimatologię, mapowanie i opowiadanie historii zmian klimatu.

Climatic Atlas of Australia - maps average conditions
Adres: http://www.bom.gov.au/climate/?ref=ftr
Interaktywny atlas przedstawiający rozkłady przestrzenne średnich miesięcznych wartości wieloletnich 1961-1990 m.in. temperatury powietrza, opadów, wilgotności powietrza kierunku i prędkości wiatru, ciśnienia atmosferycznego , liczby dni z burzami, itd.

Climate information - India Meteorological Departament
Adres: http://www.imdpune.gov.in/climinfo.html
Interaktywny atlas zawiera mapy wieloletnich (1981-2010) miesięcznych rozkładów średniej, maksymalnej i minimalnej temperatury powietrza i sezonowych map opadów na obszarze Indii.

AgroAtlas - Interactive Agricultural Ecological Atlas of Russia and Neighboring Countries
Adres: http://www.agroatlas.ru/en/about/index.html
Atlas zawiera mapy miesięcznych rozkładów przestrzennych na obszarze Rosji wszystkich elementów meteorologicznych istotnych z punktu widzenia rolnictwa: temperatury powietrza – średnie, minimalne i maksymalne, daty przejścia temperatury powietrza przez 0, 5, 10, 15 i 20°C; sum opadów; wilgotności i jej deficytu; promieniowania słonecznego; wielkości pokrywy śnieżnej, współczynnika Seljaninowa.