Opady atmosferyczne

 

Opady atmosferyczne w Polsce - Krzysztof M. Kożuchowski  - PDF

       Pojęcie atmosferycznego zbiornika wody - albo wilgoci - znane jest co najmniej od czasów Arystotelesa – klasyka wśród starożytnych filozofów przyrody, żyjącego od 384 do 322 roku p.n.e. Pisał on: „jeśliby zechciał ktoś obliczyć ilość spadającej codziennie wody i  wyobraziłby sobie odpowiedni ku temu zbiornik, to jest rzeczą oczywistą, iż  gdyby istotnie zbiornik ten miał przyjąć wodę całorocznych opadów, przewyższyłby rozmiarami okrąg Ziemi, albo przynajmniej niewiele różniłby się odeń…”. (str. 34). Cokolwiek oznaczałyby „rozmiary okręgu Ziemi” znajdujemy u Arystotelesa jasne wyjaśnienie natury i opis ustawicznego odnawiania się wspomnianego zbiornika wilgoci w atmosferze: filozof zauważa bowiem że „w zależności od poruszającego się Słońca… wilgoć (pod wpływem ciepła) podnosi się lub opada (na skutek oziębienia)… jest to jakby rzeka złożona częściowo z powietrza, częściowo z wody, płynąca na przemian to w górę, to znowu ku dołowi. Takie bieg rzeczy powtarza się nieustannie… „ (str. 24). . Otrzymujemy zatem wyjaśnienie, skąd biorą się na Ziemi opady i wskazanie, że są one składnikiem obiegu wody w przyrodzie, a ponadto -  że obieg ten kształtuje się wskutek działania ciepła, pochodzącego od Słońca.
       Współczesna klimatologia w zasadzie powtarza takie ujęcie; dodajemy do niego jedynie kilka nowszych terminów, a opis procesu  krążenia wody ilustrujemy liczbami, przy czym niektóre z nich są nadal  tylko przybliżonymi ocenami opisywanych fizycznych wielkości… Mamy bowiem na przykład oceny opadów zmierzonych i skorygowanych, parowania wskaźnikowego lub pośrednio wyznaczane zasoby wody w atmosferze. Przypominając rozważania Arystotelesa musimy jednak dostrzec także różnice, dzielące poglądy starożytnego badacza przyrody od dzisiejszego stanu wiedzy przyrodniczej. Nie możemy na przykład zaakceptować wyróżnienia, w którym Arystoteles przedstawia dwie odrębne, jakościowo różne substancje: są to mianowicie wilgoć i suchość.
       Niemniej, w dalszym ciągu poszukujemy oceny stopnia suchości klimatu... Adam Schmuck w swoim podręczniku klimatologii Polski z 1959 r. podaje, że „klimat każdej miejscowości wyraża się w procentach suchości Sahary”, zaś w  Polsce  -  stopień suchości wynosi poniżej 20%.
       Już w czasach Bolzmanna i Einsteina zanegowano hipotetyczne istnienie cieplika i eteru, wypełniających przestrzeń. Parafrazując tekst wspomnianego tu Adama Schmucka  można by sądzić, że w  klimatologii suchość  jakby nadal istnieje… Nie unikniemy używania terminu suchość, warto jednak wskazać na realne znaczenia pojęć suchości i wilgotności (uwilgocenia, uwilgotnienia) – oba dotyczą ilości wody (wilgoci).
     W tym opracowaniu przedstawiono kilka aspektów reżimu opadowego w Polsce w formie, nawiązującej do arystotelesowskiego opisu krążącej nad Ziemią wody.  Najpierw odniesiemy się do kwestii oceny atmosferycznego zbiornika wilgoci nad Polską. Dalej spróbowano pokazać relacje między wielkością opadów w Polsce, parowaniem i odpływem wód z obszaru kraju.

 

Definicje opadów

Atlas chmur - zjawiska - opady i osady
Adres: http://www.chmury.pl/wolken/liste7.htm
Krótkie omówienie hydrometeorów wraz z zestawem zdjęć

International Cloud Atlas - Hydrometeors
Adres: https://cloudatlas.wmo.int/general-classification-of-meteors-hydrometeors.html
Krótkie omówienie poszczególnych hydrometeorów wraz z zestawem zdjęć

Bieżące informacje o opadach w Polsce
Mapy burzowo-opadowe z diagramem wyładowań
Adres: http://www.augustyna.pl/prognozy/deszcz.php

Radar opadów w Polsce
Adres: https://radar-opadow.pl/

Mapa radarowa Polski
Adres: https://meteo.org.pl/radary


Opracowania dotyczące opadów atmosferycznych w Polsce dostępne w sieci Internetu

Zofia Kaczorowska - Opady w Polsce w przekroju wieloletnim.
Prace Geograficzne nr 33, PAN, 1962.
Adres: http://rcin.org.pl/igipz/dlibra/publication/22011/edition/16869

Barbara Olechnowicz-Bobrowska - Częstość dni z opadem w Polsce.
Prace Geograficzne nr 86, PAN, 1970.
Adres: http://rcin.org.pl/igipz/dlibra/publication/21884/edition/14267

Janusz Paszyński - Opady atmosferyczne dorzecza Odry i ich związek z hipsometrią i zalesieniem.
Prace Geograficzne nr 4, PAN, 1955.
Adres: http://rcin.org.pl/igipz/dlibra/publication/22173/edition/17911

Jan Tamulewicz - Taksonomiczne podstawy typologii reżimu opadów atmosferycznych na przykładzie Pojezierza Pomorskiego i Niziny Wielkopolskiej.
Dokumentacja Geograficzna IGiPZ PAN, 1982.
Adres: https://rcin.org.pl/dlibra/publication/39817/edition/27016

Agnieszka Podstawczyńska - Temperatura powietrza i opady atmosferyczne w regionie łódzkim w ostatnim stuleciu.
[w:] Torfowisko Żabieniec: warunki naturalne, rozwój i zapis zmian paleoekologicznych w jego osadach. Redakcja: Juliusz Twardy, Sławomir Żurek, Jacek Forysiak. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2010, 63-73.
Adres: http://meteo.geo.uni.lodz.pl/ap/pdf/2010_Zabieniec.pdf

Robert Twardosz - Dobowy przebieg opadów atmosferycznych w ujęciu synoptycznym i probabilistycznym na przykładzie Krakowa (1886-2002),
IGiGP UJ, Kraków, 2005.
Adres: https://denali.geo.uj.edu.pl/publikacje,000086?&page=Klimatologia

Marta Cebulska, Robert Szczepanek, Robert Twardosz - Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne (1952-1981)
Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej, IGiGP UJ, Kraków, 2013.
Adres: http://denali.geo.uj.edu.pl/publikacje,000194?&page=Klimatologia

Magorzata Falarz, Marek Nowosad, Ewa Bednorz, Sirpa Rasmus - Review of Polish contribution to snow cover research (1880-2017)
Quaestiones Geographicae, 37(1), 2018
Adres: http://geoinfo.amu.edu.pl/qg/archives/2018/quageo-2018-0002.pdf

 

.